Art. 275

Tryb podstawowy – definicje trzech wariantów

Zamawiający udziela zamówienia w trybie podstawowym, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy, a następnie zamawiający:

1) wybiera najkorzystniejszą ofertę bez przeprowadzenia negocjacji albo

2) może prowadzić negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert, o ile przewidział taką możliwość, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert dodatkowych, albo

3) prowadzi negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert ostatecznych.

---

1. Cel przepisu. Art. 275 Pzp ustanawia zupełnie nową procedurę udzielania zamówień, właściwą tyko dla zamówień, których wartość jest mniejsza niż progi unijne. Zastępuje ona wszystkie obowiązujące na gruncie Pzp2004 tryby konkurencyjne, czyli: przetarg nieograniczony, przetarg ograniczony, negocjacje z ogłoszeniem i dialog konkurencyjny. Tryb ten zachowuje podstawowe mechanizmy wykorzystywane w trybach uprzednio obowiązujących, jednocześnie wprowadza nowe możliwości, znacznie uelastyczniające prowadzenie postępowania. Tryb podstawowy jest w pełni konkurencyjny. Wszczęcie postępowania następuje zawsze przez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu w BZP. W odpowiedzi na to ogłoszenie oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy. W omawianym trybie nie występują wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, co upraszcza procedurę udzielenia zamówienia i nie powoduje wydłużenia postępowania. Zastosowanie trybu podstawowego nie wymaga spełnienia jakichkolwiek przesłanek, niezależnie od wariantu, który zamawiający wybierze. Art. 275 Pzp przewiduje trzy warianty udzielenia zamówienia w trybie podstawowym, wskazując, że zamawiający:

1) wybiera najkorzystniejszą ofertę bez przeprowadzenia negocjacji (wariant oparty na schemacie przetargu nieograniczonego) – art. 275 pkt 1 Pzp, albo

2) może prowadzić negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert, o ile przewidział taką możliwość, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert dodatkowych (wariant z fakultatywnymi negocjacjami) – art. 275 pkt 2 Pzp, albo

3) prowadzi negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert ostatecznych (wariant z obowiązkowymi negocjacjami) – art. 275 pkt 3 Pzp.

2. Tryb podstawowy jako gwarancja zachowania reguł traktatowych. Udzielanie zamówień o wartości nieosiągającej progów stosowania unijnych dyrektyw regulujących procedury udzielania zamówień publicznych w zakresie, w jakim te zamówienia stanowią przedmiot niewątpliwego zainteresowania o charakterze transgranicznym, podlega podstawowym zasadom traktatowym, tj. zasadom swobodnego przepływu towarów, swobody przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług, a także zasadom, które się z nich wywodzą, takim jak: zasada równego traktowania, zasada niedyskryminacji, zasada wzajemnego uznawania, zasada proporcjonalności oraz zasada przejrzystości (por. motyw 1 preambuły dyrektywy klasycznej; zob. także motyw 3 preambuły dyrektywy sektorowej).

W świetle komunikatu wyjaśniającego KE, dotyczącego prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych⁴, oraz orzecznictwa TSUE⁵ stosowanie przywołanych wyżej zasad oznacza, że do udzielania zamówień o wartości nieosiągającej progów stosowania dyrektyw zastosowanie znajdują następujące reguły:

1) obowiązek uprzedniej publikacji ogłoszenia o zamówieniu przy zachowaniu wyjątków;

2) uczciwa i bezstronna procedura udzielenia zamówienia:

a. niedyskryminujący opis przedmiotu zamówienia,

b. obowiązek zapewnienia równego dostępu wykonawcom z innych państw członkowskich,

c. wzajemne uznawanie,

d. odpowiednie terminy,

e. przejrzyste i obiektywne podejście,

f. ograniczanie liczby wykonawców jedynie w oparciu o obiektywne kryteria,

g. prowadzenie negocjacji w sposób równy i niedyskryminujący,

h. zgodność ostatecznej decyzji o udzieleniu zamówienia z regułami postępowania ustalonymi na początku;

3) obowiązek zapewnienia skutecznych środków ochrony prawnej umożliwiających kontrolę bezstronności procedury udzielenia zamówienia.

Tryb podstawowy przewiduje obowiązek uprzedniej publikacji ogłoszenia o zamówieniu oraz zapewnia zachowanie wszystkich reguł uczciwej i bezstronnej procedury udzielenia zamówienia.

3. Warianty w trybie podstawowym. Zgodnie z treścią art. 275 Pzp zamawiający w ramach trybu podstawowego ma do wyboru trzy warianty postępowań.

1) Wariant bez negocjacji (art. 275 pkt 1 Pzp).

Jest to wariant analogiczny do trybu przetargu nieograniczonego, polegający na tym, że w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu wszyscy zainteresowani wykonawcy składają oferty. W wariancie tym (tak jak w trybie przetargu nieograniczonego) przepis nie daje możliwości prowadzenia negocjacji. Schemat procedury jest następujący: wszczęcie postępowania następuje przez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu. Od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w BZP zamawiający zamieszcza na stronie internetowej prowadzonego postępowania SWZ, następnie każdy wykonawca, który jest zainteresowany zamówieniem, może złożyć ofertę. W dalszej kolejności, po dokonaniu weryfikacji wykonawców oraz oceny złożonych przez nich ofert, zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę.

Do oceny ofert w tym pierwszym wariancie trybu podstawowego (art. 275 pkt 1 Pzp), zgodnie z treścią art. 266 Pzp, stosuje się przepisy art. 223–226 Pzp. Wskazane przepisy regulują następujące kwestie:

1) art. 223 ust. 1 Pzp – odnosi się do możliwości żądania od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert oraz przedmiotowych środków dowodowych lub innych składanych dokumentów lub oświadczeń oraz zakazu prowadzenia między zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty, dokonywania zmiany w jej treści;

2) art. 223 ust. 2 Pzp – dotyczy poprawiania oczywistych omyłek pisarskich, rachunkowych i innych omyłek polegających na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodujących istotnych zmian w treści oferty;

3) art. 223 ust. 3 Pzp – dotyczy wyznaczenia wykonawcy terminu na wyrażenie zgody na poprawienie w ofercie omyłki lub zakwestionowanie jej poprawienia;

4) art. 224 Pzp – dotyczy wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny. Wskazać należy, że zastosowanie do postępowań prowadzonych w trybie podstawowym znajdą art. 224 ust. 1–6 Pzp, art. 224 ust. 7 Pzp dotyczy bowiem wyłącznie postępowań o wartości równej lub przekraczającej progi unijne;

5) art. 225 Pzp – dotyczy oferty, której wybór prowadziłby do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług;

6) art. 226 Pzp – wskazuje obligatoryjne przesłanki odrzucenia oferty.

Więcej na temat oceny ofert – zob. komentarz do art. 223–226 Pzp.

W postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym w trybie podstawowym zamawiający może przewidzieć w ogłoszeniu o zamówieniu oraz w dokumentach zamówienia (w omawianym wariancie w SWZ), że wybór najkorzystniejszej oferty zostanie poprzedzony aukcją elektroniczną, jeżeli warunki zamówienia, w szczególności opis przedmiotu zamówienia, są określone w dokumentach zamówienia w sposób precyzyjny i świadczenia mogą być sklasyfikowane za pomocą metod automatycznej oceny oraz złożono co najmniej 2 oferty niepodlegające odrzuceniu. Do aukcji elektronicznej zastosowanie będą miały przepisy art. 227 ust. 2 i art. 228–238 Pzp, a zatem również art. 234 ust. 2 Pzp, zgodnie z którym postąpienia, pod rygorem nieważności, składane są w formie elektronicznej (forma elektroniczna to postać elektroniczna opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym). Więcej na temat zastosowania aukcji elektronicznej – zob. komentarz do art. 227–238 Pzp.

W wariancie pierwszym (art. 275 pkt 1 Pzp) trybu podstawowego zamawiający, po dokonaniu oceny ofert, dokonuje wyboru najkorzystniejszej oferty spośród ofert niepodlegających odrzuceniu. W takim przypadku, stosownie do treści art. 266 Pzp, do wyboru oferty stosuje się przepisy art. 239–253 Pzp:

1) art. 239 Pzp – zawiera zasadę wyboru oferty najkorzystniejszej na podstawie kryteriów oceny ofert oraz definicję najkorzystniejszej oferty;

2) art. 240 Pzp – zawiera zasady opisywania kryteriów oceny ofert;

3) art. 241 Pzp – statuuje zasadę związku kryteriów oceny ofert z przedmiotem zamówienia;

4) art. 242 Pzp – wskazuje kryteria oceny ofert, przykładowe kryteria jakościowe; określa zasadę, że najkorzystniejszą ofertę wybiera się wyłącznie na podstawie kryteriów jakościowych, jeżeli w oparciu o powszechnie obowiązujące przepisy lub decyzje właściwych organów cena lub koszt są stałe;

5) art. 243 Pzp – wskazuje kryteria w  postępowaniach, których przedmiot zamówienia obejmuje świadczenia z zakresu działalności twórczej lub naukowej, których rezultatu nie można z góry opisać w sposób jednoznaczny lub wyczerpujący;

6) art. 245 Pzp – dotyczy rachunku kosztów cyklu życia;

7) art. 246 Pzp – wprowadza ograniczenie stosowania kryterium ceny dla zamawiających publicznych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2 Pzp;

8) art. 247 Pzp – dotyczy określenia wag kryteriów oceny ofert;

9) art. 248 Pzp – wskazuje sposób postępowania w sytuacji, gdy dwie lub więcej ofert przedstawiają taki sam bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów oceny ofert;

10) art. 249 Pzp – dotyczy sytuacji, gdy nie można dokonać wyboru najkorzystniejszej oferty ze względu na to, że zostały złożone oferty o takiej samej cenie lub koszcie w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym jedynym kryterium oceny ofert jest cena lub koszt;

11) art. 250 Pzp – wskazuje na sytuację, gdy nie ma możliwości wyboru najkorzystniejszej oferty ze względu na to, że zostały złożone oferty o takim samym koszcie w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym jedynym kryterium oceny ofert jest koszt;

12) art. 251 Pzp – dotyczy braku możliwości zaoferowania w ofertach dodatkowych cen lub kosztów wyższych niż zaoferowane w uprzednio złożonych ofertach;

13) art. 252 Pzp – statuuje zasadę wyboru najkorzystniejszej oferty w terminie związania ofertą określonym w dokumentach zamówienia; ponadto: kwestię upływu terminu związania ofertą przed wyborem najkorzystniejszej oferty i wezwania wykonawcy, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie, pisemnej zgody na wybór jego oferty; zwrócenie się o wyrażenie takiej zgody do kolejnego wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, w przypadku braku zgody pierwszego z wykonawców;

14) art. 253 Pzp – dotyczy obowiązku poinformowania o wyborze najkorzystniejszej oferty oraz wykonawcach, których oferty zostały odrzucone, wykonawców, którzy złożyli oferty, oraz obowiązku udostępnienia tej informacji na stronie internetowej prowadzonego postępowania.

Do wyboru najkorzystniej oferty zastosowanie mają także przepisy działu III rozdziału 5 (art. 307–310 Pzp). W rozdziale tym zamieszczone zostały regulacje właściwe wyłącznie dla zamówień o wartości mniejszej niż progi unijne. Przepisy art. 307 Pzp (związanie ofertą) oraz art. 308 ust. 1 Pzp (możliwość przeprowadzenia aukcji elektronicznej) stanowią uzupełnienie procesu wyboru najkorzystniejszej oferty. Pozostałe regulacje działu III rozdziału 5 dotyczą: terminu zawarcia umowy (art. 308 ust. 2 i 3 Pzp), ogłoszenia o wyniku postępowania (art. 309 Pzp), unieważnienia postępowania z powodu braku środków (art. 310 Pzp).

2) Wariant z możliwością negocjacji ofert w celu ich ulepszenia, o ile zamawiający przewidział taką możliwość (art. 275 pkt 2 Pzp).

Tryb podstawowy w tym wariancie jest zupełnie nowym rozwiązaniem na gruncie udzielania zamówień publicznych. Od wariantu pierwszego odróżnia go możliwość prowadzenia negocjacji. Schemat procedury wygląda następująco: wszczęcie postępowania następuje przez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu, w którym zamawiający wskazuje, że wybiera tryb podstawowy z możliwością negocjacji. Od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w BZP zamawiający zamieszcza na stronie internetowej prowadzonego postępowania SWZ. Każdy wykonawca zainteresowany zamówieniem może złożyć ofertę, a następnie zamawiający dokonuje oceny ofert złożonych przez wykonawców. Zanim zamawiający wybierze najkorzystniejszą ofertę, może przeprowadzić negocjacje z wykonawcami, których oferty złożone w odpowiedzi na ogłoszenie nie podlegały odrzuceniu. Podkreślić w tym miejscu należy, że wskazanie przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamówieniu możliwości przeprowadzenia negocjacji nie oznacza, że zamawiający jest zobowiązany do ich przeprowadzenia. Przewidzenie możliwości przeprowadzenia negocjacji w świetle art. 275 pkt 2 Pzp jest warunkiem dopuszczalności negocjacji. O tym, czy do negocjacji dojdzie, zdecyduje zamawiający po ocenie ofert złożonych w odpowiedzi na ogłoszenie, a przed zaproszeniem do negocjacji. Negocjacje treści ofert nie mogą prowadzić do zmiany treści SWZ i mogą dotyczyć wyłącznie tych elementów treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert. A zatem zakres negocjacji zależy od kryteriów, jakie zamawiający ustanowi w postępowaniu i od decyzji, które z nich – wszystkie, czy tylko niektóre – wskaże zamawiający w zaproszeniu do negocjacji. Jeżeli zamawiający zdecyduje się na przeprowadzenie negocjacji, zaprasza do negocjacji wykonawców, których oferty nie podlegały odrzuceniu. Zamawiający prowadzi z wykonawcami negocjacje, które mają charakter poufny, a następnie zaprasza ich do złożenia ofert dodatkowych. W dalszym toku postępowania zamawiający dokonuje oceny ofert i wybiera najkorzystniejszą ofertę. Jeżeli zamawiający nie zdecyduje się na przeprowadzenie negocjacji, przebieg postępowania ostatecznie będzie wyglądał tak jak w wariancie pierwszym. Postępowanie w wariancie drugim (art. 275 pkt 2 Pzp) stwarza w stosunku do wariantu pierwszego (art. 275 pkt 1 Pzp) dodatkową możliwość w postaci negocjacji treści oferty, w zakresie określonym w art. 278 Pzp, z której zamawiający może, ale nie musi skorzystać.

3) Wariant z obowiązkowymi negocjacjami ofert w celu ich ulepszenia (art. 275 pkt 3 Pzp).

Wariant ten zdecydowanie różni się od wariantów pierwszego i drugiego. Wszczęcie postępowania w tym przypadku, tak jak w innych wariantach, rozpoczyna się zamieszczeniem ogłoszenia o zamówieniu w BZP. Od dnia zamieszczenia ogłoszenia udostępniany jest na stronie internetowej prowadzonego postępowania OPW. Następnie każdy zainteresowany zamówieniem wykonawca może złożyć ofertę, po czym następują negocjacje. Należy zwrócić uwagę, że w omawianym przypadku nie jest możliwe dokonanie wyboru oferty bez przeprowadzenia negocjacji, tym samym zamawiający nie może wybrać najkorzystniejszej oferty spośród ofert złożonych w odpowiedzi na ogłoszenie. Do negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców, których oferty nie podlegały odrzuceniu, przy czym zamawiający nie weryfikuje na tym etapie wszystkich przesłanek odrzucenia (zob. art. 287 ust. 2 Pzp). Zarówno oferty, jak i negocjacje mają charakter poufny. Negocjacje mogą dotyczyć warunków zamówienia, w celu podniesienia jego efektywności, ale nie mogą prowadzić do zmiany minimalnych wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia lub realizacji zamówienia określonych w OPW. Tym samym zakres negocjacji jest znacznie szerszy niż w wariancie drugim. Po zakończeniu negocjacji zamawiający sporządza SWZ i zaprasza wykonawców do składania ofert ostatecznych. Kolejnym etapem jest ocena przez zamawiającego złożonych ofert ostatecznych i wybór najkorzystniejszej oferty.

---

⁴ Dz. Urz. UE nr C 179 z 1.08.2006, str. 2–7

⁵ Por. np. wyrok z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie T-258/06 Republika Federalna Niemiec przeciwko Komisji Europejskiej, ECLI:EU:T:2010:214