Art. 239

Wybór najkorzystniejszej oferty na podstawie kryteriów oceny ofert

1. Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia.

2. Najkorzystniejsza oferta to oferta przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą ceną lub kosztem.

---

1. Wprowadzenie. Rozdział 7 działu II Pzp określa zasady wyboru najkorzystniejszej oferty, w szczególności zasady stosowania kryteriów oceny ofert, a także zasady postępowania w sytuacjach, gdy zostały złożone oferty o takim samym bilansie ceny lub kosztu i innych kryteriów oceny ofert albo oferty o takiej samej cenie lub koszcie. Określa również zasady składania ofert dodatkowych, termin, w jakim powinien nastąpić wybór najkorzystniejszej oferty i obowiązki informacyjne zamawiającego związane z wyborem najkorzystniejszej oferty. Wybór najkorzystniejszej oferty jest ostatnim etapem oceny ofert. Ocena ta jest dokonywana pod kątem kryteriów ustalonych przez zamawiającego i określonych z zasady w ogłoszeniu o zamówieniu oraz w dokumentach zamówienia.

2. Kryteria oceny ofert służące wyborowi najkorzystniejszej oferty. Podstawową zasadą związaną z wyborem najkorzystniejszej oferty jest zasada wyboru wyłącznie w oparciu o kryteria oceny ustalone przez zamawiającego dla danego, konkretnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, określone w dokumentach zamówienia. Zamawiający musi zastosować do wyboru najkorzystniejszej oferty wszystkie kryteria, które zostały wskazane w dokumentach zamówienia, i odpowiednio w ogłoszeniu o zamówieniu, i jednocześnie nie może zastosować żadnych innych kryteriów.

Kryteria oceny ofert określone dla danego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego mają wpływ na podjęcie przez wykonawcę decyzji o udziale w postępowaniu, na sposób przygotowania przez niego oferty oraz na treść oferty składanej przez wykonawcę w postępowaniu. Oznacza to, że stosowanie przez zamawiającego kryteriów oceny ofert, które zostały określone w dokumentach zamówienia, i w taki sposób, który został w tych dokumentach określony, stanowi wyraz równego traktowania wykonawców i zachowania uczciwej konkurencji w postępowaniu. Obowiązek odpowiednio ustalenia i opublikowania z wyprzedzeniem zasad i warunków dotyczących wyboru najkorzystniejszej oferty, w tym metodologii oceny ofert, która będzie stosowana przez zamawiającego, realizuje zasadę przejrzystości postępowania²¹³. Jest on realizowany m.in. poprzez obowiązek zamieszczenia przez zamawiającego w podstawowym dla postępowania dokumencie, jakim jest SWZ, oraz, odpowiednio, w OPW, opisu kryteriów oceny ofert wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny ofert (art. 134 ust. 1 pkt. 18 Pzp, art. 156 ust. 1 pkt 8 Pzp), przy czym w dialogu konkurencyjnym OPW nie musi zawierać wag przypisanych kryteriom, o ile podanie ich na etapie wszczęcia postępowania nie jest możliwe z obiektywnych przyczyn, a kryteria oceny ofert mogą być podane w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego (art. 174 ust. 2 pkt 4 Pzp). Jak zauważył TSUE²¹⁴, odnosząc się do procedury ograniczonej i negocjacyjnej, kryteria oceny ofert wchodzą w zakres minimalnego zakresu informacji, która musi być uwzględniona w zaproszeniu do składania ofert, o ile nie zostały wcześniej wskazane w ogłoszeniu o zamówieniu. Wymaganie to nałożone na zamawiających ma na celu poinformowanie wszystkich potencjalnych wykonawców przed przygotowaniem przez nich ofert, jakie będą kryteria, które muszą spełniać ich oferty, i jaki jest porządek znaczenia tych kryteriów ustalony przez zamawiającego. Wymóg ten ma na celu realizację zasad równego traktowania wykonawców i przejrzystości postępowania. Dla realizacji tych celów istotne jest, aby informacje w zakresie kryteriów oceny ofert były podawane bezpośrednio przez zamawiającego w dokumentach zamówienia, nie zaś musiały być odnajdywane przez wykonawców w źródłach zewnętrznych, do których odsyłałyby dokumenty zamówienia, jak akty prawne czy inne dokumenty zewnętrzne. Wszyscy wykonawcy powinni mieć szansę zrozumienia tych wymagań w taki sam sposób. Warunkiem zachowania przejrzystości postępowania jest nie tylko jednoznaczne określenie kryteriów i podkryteriów oceny ofert, ale również jednoznaczne określenie, co w ramach danego kryterium będzie oceniane i w jaki sposób ta ocena będzie następować. Chodzi o to, by wykonawcy, którzy działają w danej branży, bez zbytniego wysiłku mogli zorientować się i wziąć pod uwagę przy przygotowywaniu ofert, jakie są oczekiwania zamawiającego względem ofert składanych w postępowaniu, w szczególności, w jaki sposób oferty będą oceniane.

3. Definicja najkorzystniejszej oferty. Pzp uznaje za najkorzystniejszą taką ofertę, która przedstawia najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu albo ofertę z najniższą ceną lub kosztem. Definicja ta wskazuje na możliwość zastosowania przez zamawiającego, w celu ustalenia, która oferta jest najkorzystniejsza, następujących równorzędnych metod: przy udziale kryteriów jakościowych, dla określenia, która z ofert przedstawia najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny, oraz przy wskazaniu wyłącznie kryterium ceny lub kryterium kosztu. Zastosowanie tych metod ma prowadzić do wyboru najkorzystniejszej oferty. Ustawodawca ograniczył jednak możliwość korzystania z kryterium ceny jako jedynego bądź dominującego kryterium oceny oferty. Wyrazem tego jest art. 246 Pzp, który dotyczy zamawiających publicznych sektora finansów publicznych oraz państwowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, niewchodzących do sektora finansów publicznych, oraz związków tych podmiotów. Możliwość zastosowania ceny jako jedynego kryterium oceny ofert albo kryterium ceny o wadze przekraczającej 60% przez tych zamawiających istnieje tylko wówczas, gdy w prowadzonych przez nich postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego opis przedmiotu zamówienia będzie zawierał wymagania jakościowe dotyczące co najmniej głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia.

4. Dobór kryteriów oceny ofert. Odpowiednie dobranie kryteriów oceny ofert w konkretnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego należy do zamawiającego, który samodzielnie ocenia i ustala, która metoda wyboru najkorzystniejszej oferty będzie najbardziej odpowiednia w przypadku danego przedmiotu i charakteru zamówienia.

Celem każdego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest wybór oferty przedstawiającej najkorzystniejszy stosunek jakości oferowanego przedmiotu zamówienia do jego ceny lub kosztu. W istocie chodzi przede wszystkim o to, żeby pieniądze publiczne były efektywnie i racjonalnie wydane. Zamawiający, z zastrzeżeniem ograniczeń wynikających w szczególności z art. 246 Pzp odnoszącego się do zamawiających publicznych oraz art. 243 Pzp odnoszącego się do zamówień obejmujących świadczenia z zakresu działalności twórczej i naukowej, mogą zawsze dokonać wyboru pomiędzy sposobami wyboru oferty najkorzystniejszej: na zasadzie wyboru oferty przedstawiającej najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztów albo na zasadzie wyboru oferty z najniższą ceną lub kosztem.

Kryteria oceny ofert muszą odnosić się i być proporcjonalne do przedmiotu zamówienia. Etap wyboru najkorzystniejszej oferty obejmuje porównanie złożonych ofert i prowadzi do ustalenia, który z wykonawców zrealizuje świadczenie.

Warto zwrócić uwagę na stosowanie w zamówieniach publicznych w odniesieniu do wyboru oferty najkorzystniejszej koncepcji Value for Money. Zasadza się ona na dążeniu, aby nabywane dostawy, usługi lub roboty budowlane skutecznie realizowały założone przez zamawiającego cele, a jednocześnie aby te dostawy, usługi lub roboty budowlane były nabywane na możliwie najlepszych warunkach, wliczając w to zrównoważenie kosztu i innych uwarunkowań w szczególności dotyczących jakości i ilości. Koncepcja Value for Money jest kombinacją trzech elementów: kosztowego realizującego się w postaci ceny płaconej przez zamawiającego wykonawcy, a także kosztów własnych związanych z organizacją postępowań; wydajności czy inaczej produktywności podejmowanych działań, czyli oceny wyniku pod względem rezultatu ilościowego oraz efektywności rozumianej jako osiąganie pozytywnych, najlepszych z możliwych rezultatów ilościowych i jakościowych w ramach wcześniej założonych przez zamawiającego celów. Celem tej koncepcji jest zatem wybór takiej oferty, która przedstawia najbardziej optymalną relację całości kosztów cyklu życia i jakości w ramach przydatności do osiągnięcia założonego celu. W zależności od rodzaju i przeznaczenia zamówienia koszty cyklu życia mogą obejmować koszty wdrożenia, użytkowania i eksploatacji lub koszty utylizacji.

---

²¹³ Por. wyrok z dnia 24 stycznia 2008 r. w sprawie C532/06 Emm. G. Lianakis AE, Sima Anonymi Techniki Etaireia Meleton kai Epivlepseon i Nikolaos Vlachopoulos przeciwko Dimos Alexandroupolis i innym, ECLI:EU:C:2008:40, pkt 33–45

²¹⁴ Wyrok z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie C-470/99 Universale-Bau AG, Bietergemeinschaft: 1) Hinteregger & Söhne Bauges.m.b.H. Salzburg, 2) ÖSTÜ-STETTIN Hoch- und Tiefbau GmbH przeciwko Entsorgungsbetriebe Simmering GmbH, ECLI:EU:C:2002:746, pkt 96–98