Art. 307

Terminy związania ofertą

1. Wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu określonego datą w dokumentach zamówienia, jednak nie dłużej niż 30 dni od dnia upływu terminu składania ofert, przy czym pierwszym dniem terminu związania ofertą jest dzień, w którym upływa termin składania ofert.

2. W przypadku gdy wybór najkorzystniejszej oferty nie nastąpi przed upływem terminu związania ofertą określonego w dokumentach zamówienia, zamawiający przed upływem terminu związania ofertą zwraca się jednokrotnie do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o wskazywany przez niego okres, nie dłuższy niż 30 dni.

3. Przedłużenie terminu związania ofertą, o którym mowa w ust. 2, wymaga złożenia przez wykonawcę pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą.

4. W przypadku gdy zamawiający żąda wniesienia wadium, przedłużenie terminu związania ofertą, o którym mowa w ust. 2, następuje wraz z przedłużeniem okresu ważności wadium albo, jeżeli nie jest to możliwe, z wniesieniem nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą.

---

1. Stosowanie przepisów właściwych dla zamówień o wartości powyżej progów unijnych. Rozdział 5 działu III Pzp dotyczący postępowania o udzielenie zamówienia klasycznego o wartości mniejszej niż progi unijne zawiera przepisy stanowiące nieliczne, odmienne regulacje w stosunku do przepisów działu II rozdziałów 4–8 Pzp. Z przepisów działu II, które na podstawie art. 266 Pzp mają zastosowanie także do postępowań o wartości mniejszej niż progi unijne, większość przepisów dotyczących wyboru najkorzystniejszej oferty będzie stosowanych wprost. Należą do nich przepisy dotyczące: składania ofert (art. 218 i art. 219 Pzp), otwarcia ofert (art. 221 i art. 222 Pzp), oceny ofert (art. 223–226 Pzp), aukcji elektronicznej (art. 227 ust. 2 i art. 228–238 Pzp), wyboru najkorzystniejszej oferty (art. 239–253 Pzp). Do postępowań o wartości mniejszej niż progi unijne będą miały zastosowanie także przepisy działu II dotyczące zakończenia postępowania (art. 254–256 oraz art. 258–263 Pzp).

2. Termin związania ofertą. Termin związania ofertą jest określany przez zamawiającego w dokumentach zamówienia. W trybie podstawowym, w trybie negocjacji bez ogłoszenia i w odniesieniu do umów ramowych zawieranych z zastosowaniem trybu podstawowego termin związania ofertą jest wskazywany w SWZ (patrz art. 281 ust. 1 pkt 11 Pzp, art. 295 ust. 3 Pzp, art. 303 ust. 1 w związku z art. 281 ust. 1 pkt 11 Pzp oraz art. 311 ust. 1 pkt 2 w związku z art.  281 ust. 1 pkt 11 Pzp). W trybie podstawowym, w wariancie pierwszym i drugim (art. 275 pkt 1 i 2 Pzp), termin związania ofertą jest wskazywany również w ogłoszeniu o zamówieniu. Pzp ogranicza możliwość swobodnego określenia przez zamawiającego terminu związania ofertą. Dopuszczalny okres związania wykonawcy ofertą to maksymalnie 30 dni. Okres ten jest wyznaczany przez zamawiającego począwszy od dnia upływu terminu składania ofert do konkretnej, wskazywanej przez niego daty końca tego okresu. Przepis art. 307 ust. 1 Pzp modyfikuje zasadę liczenia terminów wynikającą z Kc. W szczególności do terminu związania ofertą nie ma zastosowania zasada z art. 111 § 2 Kc, zgodnie z którą, jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Pierwszym dniem, od którego zaczyna się okres związania wykonawcy złożoną przez niego ofertą, nie jest tak jak w Kc dzień następny po dniu będącym ostatnim dniem terminu składania ofert, ale dzień, w którym upływa termin składania ofert. Oznacza to, że do ofert składanych w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego nie ma zastosowania również przepis art. 66 § 1 Kc, który sam fakt złożenia oferty łączy ze skutkiem prawnym, jakim jest związanie oferenta złożoną ofertą. A zatem wykonawca w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego jest związany ofertą nie od chwili jej złożenia zamawiającemu, ale od dnia upływu terminu składania ofert aż do dnia, w którym upływa termin związania ofertą (tj. do upływu ostatniego dnia okresu związania ofertą), zakreślony konkretną datą w dokumentach zamówienia. Do upływu terminu składania ofert wykonawca może ofertę wycofać (por. art. 219 Pzp w zw. z art. 266 Pzp).

Określając termin związania ofertą, zamawiający bierze pod uwagę okoliczności związane z prowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w szczególności charakter zamówienia, a w konsekwencji szacowany czas potrzebny do oceny ofert i do wyboru najkorzystniejszej oferty. Wykonawcy, składając oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, akceptują, czyli przyjmują jako własny, określony w dokumentach zamówienia termin związania ofertą, jednakowy dla wszystkich wykonawców biorących udział w tym postępowaniu. Związanie ofertą ustaje przed upływem terminu związania ofertą w przypadku podpisania umowy albo unieważnienia postępowania. Szczególne rozwiązanie w zakresie związania ofertą Pzp przewiduje dla ofert dodatkowych, składanych w wariancie drugim trybu podstawowego (art. 275 pkt 2 Pzp), w którym zamawiający przewidział możliwość negocjacji. Oferta złożona w odpowiedzi na ogłoszenie przestaje wiązać wykonawcę w zakresie, w jakim złoży on ofertę dodatkową zawierającą korzystniejsze propozycje (por. art. 296 ust. 2 zd. trzecie Pzp).

Ponieważ oferta dodatkowa stanowi jedynie dopuszczalną zmianę pierwotnie oferowanych elementów oferty złożonej w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu i nie jest samodzielną ofertą, która mogłaby być podstawą do zawarcia umowy (inaczej niż oferta ostateczna, którą wykonawcy składają po negocjacjach w wariancie trzecim trybu podstawowego), termin związania ofertą nie rozpoczyna biegu od nowa. Bieg terminu związania ofertą rozpoczął się od upływu terminu złożenia oferty w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu i nie ulega przerwaniu. Oferta złożona w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu przestaje wiązać wykonawcę wyłącznie w zakresie, w jakim złoży on ofertę dodatkową zawierającą korzystniejsze propozycje w zakresie treści oferty podlegających ocenie w ramach kryteriów oceny ofert wskazanych przez zamawiającego w zaproszeniu do negocjacji. Dla oferty dodatkowej termin związania ofertą upływa w tym samym dniu, w którym upływa termin związania oferty złożonej w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu. Podobne rozwiązanie zostało przewidziane w Pzp dla ofert składanych w toku aukcji elektronicznej. Oferta wykonawcy złożona w toku aukcji elektronicznej przestaje wiązać w zakresie, w jakim ten sam wykonawca złoży w toku aukcji elektronicznej korzystniejszą ofertę. W takim przypadku bieg terminu związania ofertą nie ulega przerwaniu (por. art. 235 Pzp w związku z art. 266 Pzp). Pzp nie przewiduje, tak jak Pzp2004, ustawowego zawieszenia biegu związania ofertą w przypadku wniesienia odwołania do czasu ogłoszenia orzeczenia przez KIO.

3. Przedłużenie terminu związania ofertą. Z art. 252 ust. 1 Pzp w związku z art. 266 Pzp, a także z art. 307 ust. 2 Pzp wynika ogólna zasada, iż wybór najkorzystniejszej oferty powinien nastąpić przed upływem terminu związania ofertą. Jeżeli jednak, co należy traktować jako wyjątek, okoliczności towarzyszące prowadzonemu postępowaniu wskazują, że wybór najkorzystniejszej oferty nie nastąpi przed upływem terminu związania ofertą, zamawiający jeszcze w okresie związania ofertą ma obowiązek zwrócenia się do wykonawców o wyrażenie przez nich zgody na przedłużenie tego terminu o wskazywany przez zamawiającego okres, który nie może być dłuższy niż 30 dni. Przepis jednoznacznie wskazuje na zamawiającego jako podmiot posiadający inicjatywę do przedłużenia terminu związania ofertą. Odmiennie niż w art. 85 ust. 2 Pzp2004 inicjatywy pozbawiony został wykonawca; aktualnie może on jedynie odnieść się do wezwania zamawiającego, jeśli zostało wystosowane zgodnie z art. 307 Pzp. Wykonawca nie jest upoważniony na gruncie przepisów Pzp do samodzielnego przedłużenia terminu związania ofertą. Zamawiający może wystąpić o takie przedłużenie terminu związania ofertą tylko raz. W interesie zamawiającego jest, żeby wystąpienie o przedłużenie terminu związania ofertą nastąpiło w takim czasie przed upływem tego terminu, aby umożliwić wykonawcom zarówno złożenie oświadczeń o wyrażeniu zgody na przedłużenie tego terminu, jak i przedłużenie okresu ważności lub złożenie nowego wadium, jeżeli wadium jest wymagane. Uzasadnione jest, by przedłużenie związania ofertą następowało przez wskazanie przez zamawiającego konkretnej daty zakreślającej nowy termin związania ofertą. Decyzja w zakresie związania się ofertą na przedłużony okres należy do wykonawcy. Jeżeli wykonawca podejmuje taką decyzję, jej wyrazem musi być złożenie zamawiającemu pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą. Oświadczenie wykonawcy nie może być więc domniemane i musi być pisemne.

4. Wadium a przedłużenie terminu związania ofertą. W sytuacji, gdy w postępowaniu wymagane było wniesienie wadium, skuteczność oświadczenia o przedłużeniu terminu związania ofertą jest uwarunkowana również przedłużeniem okresu ważności wadium albo, jeżeli nie jest to możliwe, wniesieniem nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą (art. 307 ust. 4 Pzp). Obowiązuje zasada ciągłości wadium, które ma zabezpieczać ofertę przez cały okres związania wykonawcy ofertą. Złożenie oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą powinno nastąpić przed upływem tego terminu, aby była zachowana ciągłość okresu związania ofertą, stąd też przedłużenie okresu ważności wadium, bądź wniesienie nowego wadium powinno nastąpić przed upływem terminu związania ofertą. Przez „przedłużenie okresu ważności wadium” oraz przez „wniesienie nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą” należy rozumieć nie tylko sam fakt np. uzyskania przez wykonawcę poręczenia czy gwarancji wadialnych, ale również dostarczenie zamawiającemu oryginalnego dokumentu potwierdzającego tę okoliczność, analogicznie jak w przypadku wadium wnoszonego na pierwotny okres związania ofertą.

5. Skutki braku zgody na przedłużenie terminu związania ofertą. Zarówno w przypadku, gdy wykonawca nie złoży pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, odmówi wyrażenia takiej zgody, jak i w przypadku, gdy nie wniesie wadium na przedłużony okres związania ofertą (nawet w sytuacji, gdy złożył oświadczenie o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą), oferta wykonawcy podlega odrzuceniu (por. art. 226 ust. 1 pkt 12–14 Pzp w związku z art. 266 Pzp).

Warto zwrócić uwagę, że Pzp nie daje możliwości przedłużenia terminu związania ofertą po upływie tego terminu ani w sytuacji, gdy w przedłużonym terminie związania ofertą nie doszło do wyboru najkorzystniejszej oferty. Natomiast w sytuacji, gdy nawet przedłużony termin związania ofertą upłynął przed wyborem najkorzystniejszej oferty, zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie, pisemnej zgody na wybór jego oferty, a w przypadku braku takiej zgody – zwraca się o jej wyrażenie do kolejnego wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, chyba że zachodzą przesłanki do unieważnienia postępowania (por. art. 252 ust. 2 i 3 Pzp w związku z art. 266 Pzp).