Art. 422

Umowa ramowa

1. Zamawiający, udzielając zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, może zawrzeć umowę ramową po przeprowadzeniu postępowania, stosując odpowiednio przepisy dotyczące udzielania zamówienia w trybie przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki.

2. Umowę ramową zawiera się na okres nie dłuższy niż 7 lat.

3. Umowę ramową można zawrzeć na okres dłuższy niż 7 lat, jeżeli jest to konieczne ze względu na wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, przy uwzględnianiu oczekiwanego okresu funkcjonowania dostarczonych urządzeń, instalacji lub systemów, a także trudności technicznych, jakie może spowodować zmiana wykonawcy.

4. W przypadku zawarcia umowy ramowej na okres dłuższy niż 7 lat zamawiający podaje w ogłoszeniu o udzieleniu zamówienia uzasadnienie nadzwyczajnych okoliczności, o których mowa w ust. 3.

5. W przypadku gdy umowa ramowa zawierana jest z kilkoma wykonawcami, ich liczba nie może być mniejsza niż 3, o ile istnieje wystarczająca liczba wykonawców.

---

1. Umowa ramowa. Zgodnie z art. 7 pkt 26 Pzp umowa ramowa oznacza umowę zawartą między zamawiającym a jednym lub większą liczbą wykonawców, której celem jest ustalenie warunków dotyczących zamówień, jakie mogą zostać udzielone w danym okresie, w szczególności cen i – jeżeli zachodzi taka potrzeba – przewidywanych ilości. Na mocy art. 422 ust. 1 Pzp w przypadku zamówień udzielanych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa zawarcie umowy ramowej powinno być poprzedzone postępowaniem przeprowadzonym w którymkolwiek z trybów przewidzianych ustawą dla tych zamówień, tj. zarówno w trybie przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem lub dialogu konkurencyjnego, jak i w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki.

2. Okres, na jaki zawierana jest umowa ramowa. W odróżnieniu od zamówień klasycznych, w przypadku których okres, na jaki zawierana jest umowa ramowa, nie może przekroczyć czterech lat, i inaczej niż w przypadku zamówień sektorowych, gdzie umowa ramowa może być zawierana na okres ośmiu lat, w przypadku zamówień udzielanych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa okres, na jaki zawierana jest umowa ramowa, nie może przekroczyć siedmiu lat.

W drodze wyjątku umowa ramowa w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa może być zawarta na okres dłuższy niż siedem lat, jeżeli jest to konieczne ze względu na wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności. Nadzwyczajne okoliczności, o których mowa, powinny uwzględniać oczekiwany okres funkcjonowania dostarczonych urządzeń, instalacji lub systemów, a także trudności techniczne, jakie mogłaby spowodować zmiana wykonawcy.

W sytuacji gdy zamawiający korzysta z możliwości zawarcia umowy ramowej na okres dłuższy niż siedem lat, ma obowiązek zamieszczenia w ogłoszeniu o udzieleniu zamówienia uzasadnienia obejmującego wskazanie nadzwyczajnych okoliczności skutkujących koniecznością zawarcia umowy ramowej na dłuższy okres.

3. Minimalna liczba wykonawców. Zgodnie z definicją zawartą w art. 7 pkt 26 Pzp umowa ramowa może być zawarta z jednym albo z kilkoma wykonawcami. W przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, w sytuacji gdy umowa ramowa zawierana jest z kilkoma wykonawcami, inaczej niż w przypadku zamówień klasycznych i sektorowych, minimalna liczba wykonawców, z jakimi zawierana jest umowa ramowa, to trzech wykonawców. Pzp nie przewiduje podobnych ograniczeń ani dla zamówień klasycznych, ani dla zamówień sektorowych.

4. Zasady ogólne. Zgodnie z zasadami ogólnymi wyrażonymi w art. 312 Pzp, które znajdują zastosowanie również do zamówień udzielanych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, udzielenie zamówienia objętego umową ramową może nastąpić wyłącznie między zamawiającymi wskazanymi w ogłoszeniu o zamówieniu wszczynającym postępowanie mające na celu zawarcie umowy ramowej a wykonawcami będącymi stronami umowy ramowej. Udzielając zamówienia w oparciu o umowę ramową, zamawiający nie może dokonywać istotnych zmian warunków zamówienia określonych w tej umowie ramowej.

5. Udzielanie zamówień w oparciu o umowy ramowe zawarte z jednym wykonawcą. Umowy ramowe zawarte z jednym wykonawcą można podzielić na umowy ramowe, w których ustalono wszystkie warunki wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nimi objętych, oraz umowy ramowe, w których nie ustalono wszystkich warunków wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nimi objętych.

W myśl art. 313 ust. 1 Pzp, w sytuacji gdy umowa ramowa zawarta z jednym wykonawcą zawiera wszystkie warunki wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nią objętych, zamawiający udziela zamówienia na warunkach zamówienia określonych w tej umowie ramowej, bez konieczności przeprowadzania postępowania o udzielenie zamówienia. Natomiast na mocy art. 313 ust. 2 Pzp, w sytuacji gdy umowa ramowa zawarta z jednym wykonawcą nie zawiera wszystkich warunków wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nią objętych, zamawiający może pisemnie wezwać wykonawcę do uzupełnienia oferty.

6. Udzielanie zamówień w oparciu o umowy ramowe zawarte z wieloma wykonawcami. Również umowy ramowe zawarte z wieloma wykonawcami, podobnie jak umowy ramowe zawarte z jednym wykonawcą, co do zasady można podzielić na umowy ramowe, w których ustalono wszystkie warunki wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nimi objętych, oraz umowy ramowe, w których nie ustalono wszystkich warunków wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nimi objętych.

Na mocy art. 314 ust. 1 pkt 1 Pzp w sytuacji gdy umowa ramowa zawarta z wieloma wykonawcami zawiera wszystkie warunki wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nią objętych oraz warunki wyboru wykonawców, którzy wykonają zamówienie, zamawiający udziela zamówienia na warunkach zamówienia określonych w tej umowie ramowej, bez konieczności przeprowadzania postępowania o udzielenie zamówienia.

W myśl art. 314 ust. 1 pkt 3 Pzp, w sytuacji gdy umowa ramowa zawarta z wieloma wykonawcą nie zawiera wszystkich warunków wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nią objętych, zamówienia udziela się po ponownym poddaniu zamówienia procedurze konkurencyjnej, tj. po przeprowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia.

Dodatkowo można wyróżnić umowy ramowe zawarte z wieloma wykonawcami, w których wprawdzie zostały określone wszystkie warunki wykonania dostaw, usług i robót budowlanych nimi objętych, lecz zamawiający przewidział możliwość ponownego otwarcia umowy ramowej na konkurencję. W takim przypadku, zgodnie z treścią art. 314 ust. 1 pkt 2 Pzp, zamawiający w dokumentach zamówienia w toku postępowania prowadzącego do zawarcia umowy ramowej powinien, po pierwsze, określić kryteria podjęcia decyzji, które spośród zamówień na dostawy, usługi i roboty budowlane objętych umową ramową zostaną udzielone po przeprowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia, a które bez przeprowadzania takiego postępowania, oraz, po drugie, określić warunki zamówienia, które mogą być przedmiotem nowego postępowania o udzielenie zamówienia.

Procedura ponownego otwarcia umowy ramowej na konkurencję została opisana w przepisach art. 314 ust. 3 i 4 oraz art. 315 Pzp (zob. komentarz do tych przepisów).

Zgodnie z odesłaniem zawartym w art. 314 ust. 5 Pzp do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia prowadzonego w ramach ponownego otwarcia umowy ramowej na konkurencję stosuje się przepisy art. 255–261 Pzp.

7. Unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia objętego umową ramową. Niezależnie od powyższego przyjąć należy, że do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia objętego umową ramową, w tym także w przypadku gdy umowa ramowa została zawarta z jednym wykonawcą, stosuje się przepisy art. 255–261 Pzp.

8. Zakaz ograniczania konkurencji. Należy pamiętać, że przepis art. 311 ust. 4 Pzp, który znajduje zastosowanie do zamówień udzielanych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, zakazuje zamawiającym wykorzystywania umów ramowych do ograniczania konkurencji.