Art. 143

Wyjaśnienia i zmiany SWZ w zakresie niezbędnym do złożenia wniosku

1. Do wyjaśnień oraz zmian treści SWZ, w zakresie niezbędnym do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, odpowiednio stosuje się przepisy art. 135 ust. 1 i 6, art. 136 i art. 137, z uwzględnieniem ust. 2‒5.

2. Jeżeli wyjaśnienia treści SWZ są niezbędne do należytego przygotowania i złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień w tym zakresie niezwłocznie, jednak nie później niż na 6 dni przed upływem terminu składania wniosku albo nie później niż na 4 dni przed upływem terminu składania wniosków w przypadku, o którym mowa w art. 144 ust. 2, pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści SWZ wpłynął do zamawiającego nie później niż na 14 dni, a w przypadku, o którym mowa w art. 144 ust. 2, na 7 dni, przed upływem terminu składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.

3. Jeżeli zamawiający nie udzieli wyjaśnień w terminach, o których mowa w ust. 2, przedłuża termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o czas niezbędny do zapoznania się wszystkich zainteresowanych wykonawców z wyjaśnieniami niezbędnymi do należytego przygotowania i złożenia tych wniosków. Przedłużenie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie wpływa na bieg terminu składania wniosku o wyjaśnienie treści SWZ, o którym mowa w ust. 2.

4. Niedopuszczalne jest dokonywanie zmian treści SWZ po upływie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, które prowadzą do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu.

5. W przypadku gdy wyjaśnienia lub zmiany treści SWZ są istotne dla sporządzenia wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub wymagają od wykonawców dodatkowego czasu na zapoznanie się ze zmianą SWZ i przygotowanie wniosków, zamawiający przedłuża termin ich składania.

---

1. Wyjaśnienia i zmiany SWZ. Art. 143 Pzp stanowi o wyjaśnieniach oraz zmianach treści SWZ w zakresie niezbędnym do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w trybie przetargu ograniczonego. Wypada przy tym zauważyć, że w Pzp nie przewiduje się ogólnej regulacji dotyczącej wyjaśniania i zmiany treści SWZ mającej odpowiednie zastosowanie do wszystkich trybów na rzecz regulacji dostosowanej do danego trybu udzielenia zamówienia z zastosowaniem techniki odesłań, w przypadku trybu przetargu ograniczonego – do przepisów właściwych dla przetargu nieograniczonego (przepis art. 143 ust. 1 Pzp odsyła do art. 135 ust. 1 i 6, art. 136 i art. 137). Należy przy tym podkreślić, że przepis art. 143 Pzp stanowi o wyjaśnieniach i zmianach SWZ niezbędnych do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a więc dokonywanych przed składaniem wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Z kolei o wyjaśnieniach i zmianach SWZ niezbędnych do złożenia oferty, a więc dokonywanych po złożeniu wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, stanowi art. 150 ust. 2 Pzp.

Pomimo tego, że zamawiający w SWZ powinien wyczerpująco i precyzyjnie opisać (wyspecyfikować) wszystkie warunki zamówienia, niejednokrotnie zdarza się, że wykonawcy mają wiele pytań dotyczących jej treści wynikających często z większej znajomości określonej branży przez wykonawców – profesjonalistów.

2. Wyjaśnienia SWZ. Zgodnie z art. 135 ust. 1 Pzp, do którego odsyła art. 143 ust. 1 Pzp, wykonawca może zwrócić się do zamawiającego z wnioskiem o wyjaśnienie treści SWZ.

W przetargu ograniczonym każdy wykonawca może zwrócić się do zamawiającego z wnioskiem o wyjaśnienie treści SWZ, a zamawiający ma obowiązek udzielić wyjaśnień, pod warunkiem że wykonawca uczyni to w terminie i w trybie przewidzianym w art. 143 Pzp.

3. Terminy na wyjaśnienia SWZ poprzedzone wnioskiem. Przepis art. 143 ust. 2 Pzp określa terminy, w których zamawiający powinien wyjaśnić treść SWZ w następstwie wniosku o wyjaśnienia SWZ.

Jeżeli wyjaśnienia treści SWZ są niezbędne do należytego przygotowania i złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień niezwłocznie, jednak:

1) nie później niż na 6 dni przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści SWZ wpłynął do zamawiającego nie później niż na 14 dni przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,

2) w przypadku, o którym mowa w art. 144 ust. 2 Pzp (tj. skrócenia terminu składania wniosków z uwagi na pilną potrzebę udzielenia zamówienia), nie później niż na 4 dni przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści SWZ wpłynął do zamawiającego nie później niż na 7 dni przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.

W przypadku gdy wniosek o wyjaśnienie treści SWZ nie wpłynął we wskazanych terminach, zamawiający nie ma obowiązku udzielania wyjaśnień SWZ, co nie oznacza, że Pzp tego nie dopuszcza.

Należy przy tym podkreślić, że aby powstał po stronie zamawiającego obowiązek odpowiedzi, Pzp wymaga, aby wniosek o wyjaśnienie wpłynął do zamawiającego w określonym terminie. Oznacza to, że w tym terminie zamawiający ma otrzymać wniosek o wyjaśnienie.

Jeżeli wniosek o wyjaśnienie treści SWZ wpłynie po upływie terminu, zamawiający nie ma obowiązku udzielania wyjaśnień.

4. Sposób liczenia terminu w przypadku złożenia wniosku o wyjaśnienia SWZ i udzielenia wyjaśnień. Aby ustalić, kiedy upływa termin na złożenie wniosku o wyjaśnienie treści SWZ zobowiązującego zamawiającego do udzielenia odpowiedzi, należy najpierw od daty składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu odjąć 7 lub 14 dni. Powstała w ten sposób data (tożsama w zakresie nazwy dnia tygodnia z datą składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu) musi być jeszcze skonfrontowana z przepisem art. 115 Kc, zgodnie z którym, jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą. Ustaleniu bowiem podlega termin na złożenie wniosku o wyjaśnienie treści SWZ (termin do wykonania czynności). Gdyby okazało się, że data ta przypada na dzień ustawowo wolny od pracy (czyli niedzielę lub święto) albo na sobotę, termin na złożenie wniosku o wyjaśnienie treści SWZ zobowiązujący zamawiającego do udzielenia odpowiedzi upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Ponieważ Pzp nie reguluje w sposób szczególny początku i końca dnia, zgodnie z art. 111 § 1 Kc w zw. z art. 8 ust. 1 Pzp, termin upłynie o północy ostatniego dnia terminu.

Przykład. W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu ograniczonego dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przypada na 1 lipca. Punktem na osi czasu wyznaczającym upływ terminu na złożenie przez wykonawcę wniosku o wyjaśnienie treści SWZ, na który zamawiający jest zobowiązany udzielić odpowiedzi, przypada na 17 czerwca (14 dni wstecz od dnia składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, bez wliczenia tego dnia, dzień tygodnia o tej samej nazwie). Jeżeli dzień 17 czerwca przypadnie na sobotę, niedzielę lub święto, złożenie wniosku o wyjaśnienie SWZ w dniu następnym, tj. 18 czerwca (lub kolejnym w przypadku zbiegu soboty, niedzieli lub świąt), nastąpi z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 143 ust. 2 Pzp.

W podobny sposób należy postąpić w przypadku liczenia terminu na udzielenie przez zamawiającego wyjaśnień SWZ w odpowiedzi na wniosek wykonawcy. Również ten termin jest terminem końcowym. Zaczyna bieg w dniu, w którym wpłynął wniosek o wyjaśnienie treści SWZ, a kończy w 4 lub 6 dniu przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Zatem od daty, w której upływa termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, należy odjąć 4 lub 6. Jeżeli wyznaczony w ten sposób dzień przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, termin na udzielenie przez zamawiającego wyjaśnień upływa z końcem (o północy) następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

5. Nieterminowe udzielenie wyjaśnień. Art. 143 ust. 3 Pzp ustala konsekwencje nieudzielenia przez zamawiającego wyjaśnień w terminach określonych art. 135 ust. 3 Pzp. W takim wypadku zamawiający musi przedłużyć termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o czas niezbędny do zapoznania się wszystkich zainteresowanych wykonawców z wyjaśnieniami niezbędnymi do należytego przygotowania i złożenia tych wniosków (zob. art. 143 ust. 3 zd. pierwsze Pzp).

Przy czym stosownie do art. 143 ust. 3 zd. drugie Pzp przedłużenie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie wpływa na bieg terminu składania wniosku o wyjaśnienie treści SWZ, o którym mowa w art. 143 ust. 2 Pzp. Przedłużenie więc terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie daje wykonawcy uprawnienia do korzystania z normy, o której mowa w art. 143 ust. 2 Pzp. Zamawiający nie ma zatem obowiązku udzielania „dodatkowych” wyjaśnień. Nie oznacza to jednak, iż zamawiający nie może udzielić wyjaśnień, jeżeli uzna, że wątpliwości są uzasadnione, a wyjaśnienia niezbędne do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.

6. Istotne wyjaśnienia SWZ. Stosownie do art. 143 ust. 5 Pzp, w przypadku gdy wyjaśnienia lub zmiany treści SWZ są istotne dla sporządzenia wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub wymagają od wykonawców dodatkowego czasu na zapoznanie się ze zmianą SWZ i przygotowanie wniosków, zamawiający przedłuża termin ich składania. Przepis ten normuje sytuację, w której nie ma znaczenia, czy i kiedy wpłynął do zamawiającego wniosek o wyjaśnienia treści SWZ. Dotyczy to przypadków, gdy wyjaśnienia treści SWZ są istotne dla sporządzenia wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Zazwyczaj takie wyjaśnienia pociągają za sobą istotne zmiany SWZ, dlatego też ustawodawca przewidział obowiązek przedłużenia terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowania, tak aby wykonawcy pozyskali dodatkowy czas na zapoznanie się ze zmianą SWZ i przygotowanie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.

7. Udostępnianie wyjaśnień SWZ. W przypadku trybu przetargu ograniczonego odpowiednie zastosowanie znajdzie art. 135 ust. 6 Pzp, do którego odsyła art. 143 ust. 1 Pzp. Zatem w celu zapewnienia transparentności i równego dostępu wszystkich potencjalnych wykonawców do wyjaśnień treści SWZ zamawiający – bez ujawniania źródła zapytania – treść zapytań wraz z wyjaśnieniami:

1) udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania,

2) w przypadkach, o których mowa w art. 133 ust. 2 i 3 Pzp (gdy część SWZ nie została udostępniona na stronie internetowej z przyczyn określonych w Pzp), przekazuje wykonawcom, którym przekazał tę część SWZ.

8. Wyjaśnienia SWZ podczas zebrania wykonawców. Pzp przewiduje również inny sposób wyjaśniania treści SWZ. Mowa tu o zebraniu wykonawców, które zamawiający może zwołać na podstawie art. 136 Pzp, do którego odsyła art. 143 ust. 1 Pzp.

Zgodnie z art. 136 ust. 1 Pzp zamawiający może zwołać zebranie wszystkich wykonawców w celu wyjaśnienia treści SWZ. Przy czym informację o terminie zebrania zamawiający musi udostępnić na stronie internetowej prowadzonego postępowania.

Po zakończeniu zebrania zamawiający ma obowiązek sporządzić informację zawierającą zgłoszone na zebraniu pytania o wyjaśnienie treści SWZ oraz odpowiedzi na nie, bez wskazywania źródeł zapytań. Dodatkowo informację z zebrania zamawiający musi udostępnić się na stronie internetowej prowadzonego postępowania (szerzej zob. komentarz do art. 136 Pzp).

9. Zmiany treści SWZ. W myśl art. 143 ust. 1 Pzp do zmian treści SWZ, w zakresie niezbędnym do złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, odpowiednio stosuje się przepisy art. 137 Pzp, z uwzględnieniem art. 143 ust. 4 i 5 Pzp.

Przepis art. 137 Pzp dotyczy trybu przetargu nieograniczonego, zatem „odpowiednie” stosowanie tego przepisu oznacza, że w trybie przetargu ograniczonego:

1) w uzasadnionych przypadkach zamawiający może przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zmienić treść SWZ – odpowiednie stosowanie art. 137 ust. 1 Pzp,

2) dokonaną zmianę treści SWZ zamawiający udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania – odpowiednie stosowanie art. 137 ust. 2 Pzp,

3) jeżeli zmiana dotyczy części SWZ, które nie zostały udostępnione na stronie internetowej prowadzonego postępowania, zgodnie z art. 133 ust. 2 i 3 Pzp, dokonaną zmianę treści SWZ przekazuje się w inny sposób wskazany w ogłoszeniu o zamówieniu – odpowiednie stosowanie art. 137 ust. 3 Pzp,

4) w przypadku gdy zmiana treści SWZ prowadzi do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu, zamawiający przekazuje UPUE ogłoszenie zmian lub dodatkowych informacji, o którym mowa w art. 90 ust. 1 Pzp – odpowiednie stosowanie art. 137 ust. 4 Pzp,

5) w przypadku, o którym mowa w art. 137 ust. 4 Pzp, udostępnienie zmiany treści SWZ na stronie internetowej prowadzonego postępowania nie może nastąpić przed publikacją ogłoszenia zmian lub dodatkowych informacji, o którym mowa w art. 90 ust. 1 Pzp, z wyjątkiem przypadku gdy zamawiający nie został powiadomiony o publikacji w terminie 48 godzin od potwierdzenia przez UPUE otrzymania tego ogłoszenia – odpowiednie stosowanie art. 137 ust. 5 Pzp,

6) w przypadku gdy zmiany treści SWZ są istotne dla sporządzenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub wymagają od wykonawców dodatkowego czasu na zapoznanie się ze zmianą SWZ i przygotowanie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zamawiający przedłuża termin składania tych wniosków o czas niezbędny na zapoznanie się ze zmianą SWZ i przygotowanie wniosku; w takim przypadku przepisy art. 137 ust. 4 i 5 Pzp stosuje się, gdyż termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wskazany jest w ogłoszeniu o zamówieniu, a więc należy dokonać jego zmiany we właściwy sposób – odpowiednie stosowanie art. 137 ust. 6 Pzp,

7) w przypadku gdy zmiany treści SWZ prowadziłyby do istotnej zmiany charakteru zamówienia w porównaniu z pierwotnie określonym, w szczególności prowadziłyby do znacznej zmiany zakresu zamówienia, zamawiający unieważnia postępowanie na podstawie art. 256 Pzp – odpowiednie stosowanie art. 137 ust. 7 Pzp.

10. Niedopuszczalne zmiany SWZ. Pzp w art. 143 ust. 4 Pzp zastrzega, że niedopuszczalne jest dokonywanie zmian treści SWZ po upływie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, które prowadzą do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu.