Dział II
Postępowanie o udzielenie zamówienia klasycznego o wartości równej lub przekraczającej progi unijne
Rozdział 8
Zakończenie postępowania
Art. 256
Niezasadność dalszego prowadzenia postępowania
Zamawiający może unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia odpowiednio przed upływem terminu do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo przed upływem terminu składania ofert, jeżeli wystąpiły okoliczności powodujące, że dalsze prowadzenie postępowania jest nieuzasadnione.
1. Cel przepisu. Celem art. 256 Pzp jest umożliwienie zamawiającym zakończenia prowadzonych postępowań w sytuacji wystąpienia innych niż przewidziane w art. 255 Pzp okoliczności, które powodują, że dalsze prowadzenie tych postępowań mija się z celem227. Przepis ma przeciwdziałać pozyskiwaniu nieodpowiednich lub niepożądanych świadczeń. Urzeczywistnia więc zasady celowości i efektywności wydatków publicznych. Z drugiej strony regulacja uwzględnia potrzebę ochrony wykonawców przed ponoszeniem daremnych kosztów uczestnictwa w postępowaniu. Z tego względu art. 256 Pzp daje możliwość unieważnienia postępowania odpowiednio przed upływem terminu do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo przed upływem terminu składania ofert.
Przesłanka unieważnienia ma charakter fakultatywny. Zamawiający może, ale nie musi unieważnić postępowania o udzielenie zamówienia w razie zaistnienia tej przesłanki.
2. Niezasadność prowadzenia postępowania. Przyczyną unieważnienia postępowania na podstawie komentowanego przepisu jest wystąpienie okoliczności powodujących, że dalsze prowadzenie postępowania jest nieuzasadnione. Rozwiązanie to umożliwia zamknięcie postępowania, gdy okoliczności zmienią się do tego stopnia, że prowadzenie postępowania i zawarcie umowy na warunkach zamówienia stracą dla zamawiającego sens.
Możliwość zastosowania art. 256 Pzp zależy od spełnienia następujących przesłanek:
1) po wszczęciu postępowania o udzielenie zamówienia zaistniały nowe okoliczności,
2) okoliczności te powodują, że dalsze prowadzenie postępowania jest bezcelowe.
Inaczej niż według art. 255 pkt 5 Pzp, zmiana okoliczności objęta art. 256 Pzp może być przewidywalna. W grę wchodzi zatem wystąpienie okoliczności, które zamawiający mógł przewidzieć przy dołożeniu należytej staranności. Poza tym stwierdzenie braku potrzeby prowadzenia postępowania nie musi być uzasadnione interesem publicznym. Liczy się również indywidualny interes zamawiającego, zwłaszcza związany z pojawieniem się możliwości bardziej efektywnego wydatkowania środków finansowych.
Okolicznościami, które pociągają za sobą bezcelowość prowadzenia postępowania, mogą być w szczególności:
1) ujawnienie się (np. w wyniku analizy pytań wykonawców) możliwości wykonania przedmiotu zamówienia wedle nowocześniejszej i bardziej odpowiadającej potrzebom zamawiającego technologii,
2) ujawnienie się potrzeby znacznego rozszerzenia lub zmniejszenia zakresu zamówienia,
3) okoliczności uzasadniające potrzebę dopuszczenia możliwości składania ofert częściowych lub zwiększenia liczby części, na które mogą być składane oferty częściowe,
4) okoliczności uzasadniające wybór innego wariantu realizacji zamówienia.
3. Terminy. W trybie przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego oraz partnerstwa innowacyjnego unieważnienie postępowania na podstawie art. 256 Pzp może nastąpić tylko przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. W przypadku przetargu nieograniczonego oraz negocjacji bez ogłoszenia unieważnienie postępowania jest dopuszczalne do upływu terminu składania ofert, natomiast w przypadku trybu podstawowego przed upływem terminu składania ofert w odpowiedzi na ogłoszenie.
227 Por. uzasadnienie do rządowego projektu ustawy – Prawo zamówień publicznych, druk nr 3624, http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3624, (dostęp: 25 maja 2020 r.), s.67