Art. 613

Kontrola uprzednia przesłanki

1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do zamówień, w tym współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej.

2. Prezes Urzędu przeprowadza kontrolę udzielanych zamówień przed zawarciem umowy (kontrola uprzednia) współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, jeżeli wartość zamówienia dla:

1) robót budowlanych – jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20 000 000 euro;

2) dostaw lub usług – jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10 000 000 euro.

3. W przypadku udzielania zamówień w częściach, kontroli, o której mowa w ust. 2, podlegają zamówienia, których wartość określona dla danej części jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 1 000 000 euro.

4. Wszczęciem kontroli uprzedniej jest doręczenie Prezesowi Urzędu kopii dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia w celu przeprowadzenia kontroli uprzedniej.

5. Na wniosek instytucji zarządzającej Prezes Urzędu może odstąpić od przeprowadzenia kontroli uprzedniej, jeżeli w ocenie tej instytucji postępowanie zostało przeprowadzone w sposób zgodny z przepisami ustawy. Informację o odstąpieniu od kontroli uprzedniej Prezes Urzędu przekazuje niezwłocznie zamawiającemu i wnioskodawcy.

---

1. Kontrola uprzednia. Na podstawie art. 613 ust. 1 Pzp kontrola uprzednia jako obligatoryjna prowadzona jest tylko wobec zamówień objętych współfinansowaniem ze środków europejskich. Ustawodawca wprowadził do zakresu kompetencji Prezesa Urzędu możliwość przeprowadzenia kontroli uprzedniej dokumentów zamówienia, zgodnie z art. 614 Pzp, wskazując, że jest to ważna zmiana w stosunku do Pzp2004⁸. Jednocześnie wymaga podkreślenia, że jest to jedyna zmiana rozszerzająca kompetencje Prezesa Urzędu w obszarze kontroli uprzedniej.

2. Uprzedni charakter kontroli. Obowiązkowa kontrola uprzednia prowadzona jest przed podpisaniem umowy w sprawie zamówienia wobec zamówień spełniających kryteria wskazane w Pzp. Wszczęcie kontroli uprzedniej wywołuje dla zamawiających skutek polegający na zakazie zawarcia umowy do czasu doręczenia ostatecznej informacji o wyniku kontroli. Jednocześnie brak jest prawnej możliwości zwolnienia zamawiającego z zakazu zawarcia umowy. Wskazany powyżej zakaz odnosi się wprost do prewencyjnego charakteru kontroli uprzedniej, mającej na celu wykrycie ewentualnych nieprawidłowości wpływających na utratę środków europejskich.

3. Przesłanki kontroli uprzedniej. Kontrolę uprzednią o charakterze obligatoryjnym Prezes Urzędu przeprowadza, jeżeli wartość zamówienia dla:

1) robót budowlanych jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20 000 000 euro;

2) dostaw lub usług jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10 000 000 euro.

4. Współfinansowanie ze środków europejskich. Za zamówienie objęte współfinansowaniem ze środków europejskich należy uznać takie, które spełnia przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:

1) zamówienie objęte jest projektem, dla którego została zawarta umowa o dofinansowanie projektu;

2) zamówienie objęte jest projektem wpisanym na listę indykatywną (listę projektów kluczowych), nawet jeśli nie została zawarta umowa o dofinansowanie projektu;

3) zamówienie objęte jest projektem, dla którego wniosek o dofinansowanie został pozytywnie oceniony formalnie i merytorycznie, nawet jeżeli nie została zawarta umowa o dofinansowanie projektu.

Do kategorii zamówień współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej nie należą zamówienia, których finansowanie odbywa się w ramach mechanizmów lub programów współpracy ze środków przyznawanych w ramach pomocy niektórym państwom Unii Europejskiej, np. Mechanizm Finansowy EOG, Norweski Mechanizm Finansowy.

5. Wartość zamówienia. Kontrola uprzednia będzie miała zatem zastosowanie do zamówień o najwyższej wartości i jednocześnie współfinansowanych ze środków europejskich. Wartością decydującą o zakwalifikowaniu zamówienia do przeprowadzenia kontroli uprzedniej będzie wartość zamówienia ustalona przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia, zgodnie z wytycznymi wskazanymi w przepisach art. 28–36 Pzp. Co do zasady nie ma też znaczenia poziom dofinansowania ze środków UE (z zastrzeżeniem art. 6 Pzp).

6. Zamówienia udzielane w częściach. W przypadku gdy zamówienia spełniają wartościową przesłankę do przeprowadzenia kontroli uprzedniej i są udzielane w częściach, wówczas kontroli uprzedniej podlegają zamówienia, których wartość określona dla danej części jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 1 000 000 euro. Obowiązek kontroli uprzedniej nie dotyczy zatem części zamówienia, których wartość jest mniejsza niż wyrażona w złotych równowartość kwoty 1 000 000 euro.

7. Wszczęcie kontroli uprzedniej. Dniem wszczęcia kontroli uprzedniej obligatoryjnej jest dzień doręczenia Prezesowi Urzędu kopii dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia, poświadczonej za zgodność z oryginałem, w celu przeprowadzenia kontroli uprzedniej. Powyższe oznacza, że ten rodzaj kontroli wszczynany jest z inicjatywy zamawiającego, a nie Prezesa Urzędu. Zamawiający w przypadku wypełnienia przesłanek do przeprowadzenia kontroli, o których mowa w art. 613 ust. 2 Pzp, jest zobowiązany do przekazania dokumentacji takiego postępowania do Prezesa Urzędu.

8. Odstąpienie od kontroli. Odstąpienie od przeprowadzenia kontroli, o którym mowa w art. 613 ust. 5 Pzp, możliwe jest w przypadku, gdy z wnioskiem o odstąpienie od przeprowadzenia kontroli uprzedniej wystąpi do Prezesa Urzędu instytucja zarządzająca. Jednocześnie nie może to być wniosek którejkolwiek instytucji zarządzającej, ale tej, która zarządza danym programem operacyjnym, w ramach którego zostało bądź zostanie, zgodnie z warunkami współfinansowania, przyznane finansowanie ze środków europejskich na dane zamówienie. Instytucja zarządzająca może zwrócić się z takim wnioskiem do Prezesa Urzędu, gdy w jej ocenie postępowanie zostało przeprowadzone zgodnie z przepisami Pzp. Ustawodawca nie rozstrzyga, jakie powinny być przesłanki uznania, że postępowanie zostało przeprowadzone w sposób zgodny z przepisami Pzp. Wniosek taki nie jest dla Prezesa wiążący. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że z przepisu tego nie wynika możliwość złożenia wniosku o odstąpienie od przeprowadzenia kontroli uprzedniej przez samego zamawiającego. W przypadku podjęcia przez Prezesa Urzędu decyzji o odstąpieniu od przeprowadzenia kontroli uprzedniej niezwłocznie zawiadamia się zamawiającego, jeśli przedłożył dokumentację do kontroli, oraz wnioskodawcę, czyli właściwą instytucję zarządzającą.

---

⁸ Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy – Prawo zamówień publicznych, druk nr 3624, http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3624 (dostęp: 28 lutego 2020 r.)