Art. 539

Dowód z opinii biegłych

1. Dopuszczając dowód z opinii biegłego, skład orzekający, w postanowieniu, określa przedmiot opinii i dziedzinę, z której biegły jest powoływany, a także wskazuje dokumentację niezbędną do sporządzenia opinii.

2. Izba może powołać biegłego spośród osób wpisanych na listę biegłych sądowych albo spoza tej listy, jeżeli ustalenie stanu faktycznego sprawy wymaga wiadomości specjalnych. Biegłemu przysługuje wynagrodzenie oraz zwrot poniesionych wydatków, w wysokości ustalonej zgodnie z przepisami tytułu III działu 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 755, 807, 956 i 2186). Przepisy o biegłych dotyczące wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków stosuje się odpowiednio do tłumaczy.

3. W przypadku postępowania odwoławczego, którego dokumentacja zawiera informacje niejawne, skład orzekający powołuje biegłego, który posiada dostęp do informacji niejawnych.

4. Prezes Izby, w drodze zarządzenia, określa termin sporządzenia opinii oraz wykonuje czynności organizacyjne wynikające z dopuszczenia dowodu z opinii biegłego, w szczególności przekazuje biegłemu potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego oraz dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia w postaci elektronicznej albo kopię tej dokumentacji potwierdzoną za zgodność z oryginałem, w przypadku gdy zamawiający odstąpił od wymagania użycia środków komunikacji elektronicznej, niezbędne do sporządzenia opinii, wraz z, potwierdzoną za zgodność z oryginałem, kopią pisma złożonego w postępowaniu odwoławczym, w którym zawarto wniosek o dopuszczenie tego dowodu, lub kopią protokołu z rozprawy sporządzonego pisemnie, jeżeli wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego został złożony lub dopuszczono go na rozprawie.

5. W przypadku złożenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lub dopuszczenia go na rozprawie, jeżeli rozprawa została odroczona w celu przeprowadzenia tego dowodu, skład orzekający, w uzgodnieniu z Prezesem Izby, wyznacza termin odroczonej rozprawy po sporządzeniu opinii biegłego i zawiadamia o nim strony oraz uczestników postępowania odwoławczego. Skład orzekający może zażądać od biegłego złożenia opinii uzupełniającej na piśmie lub ustnie do protokołu. W przypadku złożenia opinii uzupełniającej na piśmie, zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio.

6. Prezes Izby przesyła stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię opinii biegłego lub kopię opinii uzupełniającej przed wyznaczeniem terminu odroczonej rozprawy. Jeżeli dowód z opinii biegłego został dopuszczony na posiedzeniu niejawnym przed wyznaczeniem terminu rozprawy zgodnie z art. 544 ust. 3, Prezes Izby przesyła stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego, przed wyznaczeniem tego terminu, potwierdzoną za zgodność z oryginałem, kopię postanowienia o dopuszczeniu tego dowodu oraz kopię opinii biegłego, o ile sporządzenie opinii w tym terminie było możliwe.

7. Strona lub uczestnik postępowania odwoławczego, aż do ukończenia czynności biegłego, może żądać jego wyłączenia z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia członka składu orzekającego. W przypadku wniosku o wyłączenie biegłego po rozpoczęciu przez niego czynności, odpowiednio strona lub uczestnik są obowiązani uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia powstała później lub że przedtem nie była im znana. O wyłączeniu biegłego rozstrzyga skład orzekający po wysłuchaniu odpowiednio strony lub uczestnika postępowania i biegłego, chyba że miałoby to doprowadzić do nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

8. Izba może zażądać opinii podmiotu, o którym mowa w art. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. W opinii należy wskazać osoby, które przeprowadziły badanie i wydały opinię. Przepisy ust. 1, ust. 2 zdanie drugie i ust. 3–7 stosuje się odpowiednio.

---

1. Dowód z opinii biegłych. Opinia biegłych jest jednym ze środków dowodowych w postępowaniu odwoławczym (zob. art. 538 Pzp). Dowód z opinii biegłego może być przeprowadzony na wniosek:

1) strony lub

2) uczestnika postępowania odwoławczego (art. 534 ust. 1 Pzp).

Izba może także dopuścić dowód z opinii biegłego (jak w przypadku każdego innego dowodu) również z urzędu (zob. art. 534 ust. 2 Pzp). Biegły w postępowaniu odwoławczym przed KIO może być powołany w sytuacji, w której ustalenie stanu faktycznego sprawy wymaga wiadomości specjalnych, czyli wiedzy specjalistycznej, eksperckiej z danej dziedziny. Celem powołania biegłego jest przedstawienie przez niego opinii, która będzie stanowiła materiał dowodowy w sprawie odwoławczej. Z treści przepisu art. 539 ust. 2 Pzp wynika, że opinia biegłych może dotyczyć jedynie ustalenia stanu faktycznego sprawy, co oznacza, że opinia biegłych w postępowaniu odwoławczym nie może dotyczyć innych kwestii, np. wykładni i interpretacji przepisów prawa.

2. Biegli w postępowaniu odwoławczym. Zgodnie z art. 539 ust. 2 Pzp biegłym w postępowaniu odwoławczym może być osoba z listy biegłych sądowych lub osoba spoza tej listy.

Zgodnie z art. 157 § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych Prezes sądu okręgowego ustanawia i prowadzi listę biegłych sądowych. Lista biegłych sądowych jest udostępniana zainteresowanym w sekretariatach sądowych i na stronach internetowych sądów. Każdy Prezes sądu okręgowego prowadzi swoją listę biegłych sądowych. Pzp nie wskazuje, z listy jakiego sądu biegły może być powołany. Oznacza to, że w postępowaniu odwoławczym można powołać biegłego z listy dowolnego sądu okręgowego. Należy podkreślić, że na gruncie postępowania odwoławczego biegłym może być osoba spoza listy biegłych sądowych; warunkiem jest, aby posiadała wiedzę i wiadomości specjalne w danej dziedzinie.

Jak stanowi art. 539 ust. 8 Pzp, KIO może zażądać opinii podmiotu, o którym mowa w art. 7 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce. Przepis art. 7 ust. 1 tej ustawy wymienia podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki oraz podmioty działające na rzecz systemu szkolnictwa wyższego i nauki. System szkolnictwa wyższego i nauki tworzą:

1) uczelnie,

2) federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki,

3) Polska Akademia Nauk,

4) instytuty naukowe PAN,

5) instytuty badawcze,

6) międzynarodowe instytuty naukowe działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

7) Centrum Łukasiewicz,

8) instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz,

9) Polska Akademia Umiejętności,

10) inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce na rzecz systemu szkolnictwa wyższego i nauki działają:

1) Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej,

2) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju,

3) Narodowe Centrum Nauki,

4) Agencja Badań Medycznych.

W przypadku gdy opinię sporządzi podmiot wymieniony w art. 7 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, należy w niej wskazać z imienia i nazwiska osoby, które przeprowadziły badanie i wydały opinię. W przypadku opinii sporządzonej przez podmiot, o którym mowa w art. 7 Prawa o szkolnictwie wyższym, odpowiednie zastosowanie mają następujące przepisy:

1) art. 539 ust. 1 Pzp (treść postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego),

2) art. 539 ust. 2 zdanie drugie Pzp (wynagrodzenie biegłego i zwrot poniesionych wydatków),

3) art. 539 ust. 3 Pzp (dostęp do informacji niejawnych),

4) art. 539 ust. 4 Pzp (termin wydania opinii i czynności organizacyjne wynikające z dopuszczenia dowodu z opinii biegłego),

5) art. 539 ust. 5 Pzp (odroczenie rozprawy w celu przeprowadzenia dowodu),

6) art. 539 ust. 6 Pzp (doręczenie opinii biegłego),

7) art. 539 ust. 7 Pzp (wyłączenie biegłego).

3. Postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego. Decyzję o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego podejmuje skład orzekający KIO. Powołanie biegłego przyjmuje formę postanowienia, które może zapaść na rozprawie lub na posiedzeniu niejawnym. Art. 539 ust. 1 Pzp określa obligatoryjną treść postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, którymi są:

1) określenie przedmiotu opinii i dziedziny, z której biegły jest powoływany,

2) wskazanie dokumentacji niezbędnej do sporządzenia opinii.

Postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, tak jak każde postanowienie dowodowe Izby może być, stosownie do okoliczności, zmienione lub uchylone przez skład orzekający Izby (art. 538 ust. 4 Pzp). Na postanowienie o dopuszczeniu dowodu nie przysługuje skarga do sądu zamówień publicznych.

4. Czynności w postępowaniu po wydaniu postanowienia dowodowego. Po wydaniu przez skład orzekający Izby postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego Prezes Izby wydaje zarządzenie, w którym określa termin sporządzenia opinii oraz wykonuje czynności organizacyjne wynikające z dopuszczenia dowodu z opinii biegłego (np. wybór konkretnego biegłego według określonej w postanowieniu dowodowym przedmiotu opinii i dziedziny, z której biegły ma być powołany, sprawdzenie, czy biegły posiada wymagane w sprawie poświadczenia w zakresie dostępu do informacji niejawnych). Czynnością organizacyjną wskazaną przez Pzp, wykonywaną na tym etapie postępowania przez Prezesa Izby, jest przekazanie biegłemu potwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, a także dokumentacji postępowania w postaci elektronicznej lub potwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii dokumentacji w postaci papierowej, jeżeli zamawiający w postępowaniu nie wymagał użycia środków komunikacji elektronicznej (przypomnieć należy, że w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego Izba wskazuje dokumentację niezbędną do sporządzenia opinii – art. 539 ust. 1 Pzp). Biegłemu przekazuje się także poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię pisma, w którym zawarto wniosek o dopuszczenie dowodu (jeżeli wniosek złożono w piśmie procesowym) lub kopię pisemnego protokołu rozprawy (jeżeli wniosek o dopuszczenie dowodu został złożony na rozprawie lub gdy dopuszczono go na rozprawie). Przekazanie biegłemu wskazanych wyżej materiałów jest niezbędne do prawidłowego sporządzenia przez niego opinii.

5. Odroczenie rozprawy w związku z opinią biegłego. Jeżeli rozprawa ulega odroczeniu z powodu konieczności sporządzenia dowodu z opinii biegłego, kolejny termin rozprawy wyznaczany jest przez skład orzekający, w uzgodnieniu z Prezesem Izby, po sporządzeniu przez biegłego opinii. O nowym terminie rozprawy zawiadamia się strony i uczestników postępowania odwoławczego.

6. Opinia uzupełniająca. Skład orzekający może zażądać od biegłego złożenia opinii uzupełniającej, która może być sporządzona według wyboru składu orzekającego Izby na piśmie lub ustnie do protokołu.

Jeżeli opinia uzupełniająca sporządzona została na piśmie, Prezes Izby przesyła ją stronom oraz uczestnikom postępowania przed wyznaczeniem terminu odroczonej rozprawy. Celem powyższego zapisu jest umożliwienie tym podmiotom zapoznania się z treścią opinii uzupełniającej przed rozprawą, co wspiera efektywność postępowania i umożliwia przygotowanie się do zajęcia stanowiska w przedmiocie treści tej opinii i dyskusji na temat treści opinii na planowanej rozprawie. W przypadku opinii uzupełniającej na piśmie, odpowiednie zastosowanie ma art. 539 ust. 5 zd. pierwsze Pzp, co oznacza, że jeżeli rozprawa została odroczona w celu sporządzenia opinii uzupełniającej, to nowy termin rozprawy zostanie wyznaczony przez skład orzekający Izby, w uzgodnieniu z Prezesem Izby, po sporządzeniu przez biegłego opinii uzupełniającej.

Opinia uzupełniająca może mieć również formę ustną, wtedy jej treść utrwala się w protokole rozprawy.

7. Wyłączenie biegłego. Regulacje dotyczące wyłączenia biegłego zawiera art. 539 ust. 7 Pzp. Wyłączenia biegłego może żądać:

1) strona, czyli zamawiający lub odwołujący,

2) uczestnik postępowania odwoławczego, czyli przystępujący do postępowania odwoławczego.

Można żądać wyłączenia biegłego z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia członka składu orzekającego. Zgodnie z art. 491 ust. 1 Pzp, który reguluje przesłanki wyłączenia członka składu orzekającego KIO na wniosek, wyłączenie następuje, jeżeli zachodzą okoliczności uzasadniające wyłączenie członka, w szczególności gdy zachodzą okoliczności faktyczne lub prawne, które mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności.

Wniosek o wyłączenie biegłego może zostać złożony do momentu ukończenia czynności biegłego. Najwcześniejszym momentem, w którym wniosek taki może być złożony jest moment powołania konkretnego biegłego, bowiem z tą chwilą strony i uczestnicy postępowania uzyskują wiedzę, kto będzie sporządzał opinię. Wniosek o wyłączenie biegłego powinien zostać złożony przed rozpoczęciem przez niego czynności. Jeżeli wniosek zostanie złożony po rozpoczęciu przez biegłego czynności, składający wniosek musi uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia, na którą powołuje się we wniosku, powstała po rozpoczęciu przez biegłego czynności lub że przedtem nie była wnioskodawcy znana.

O wyłączeniu biegłego rozstrzyga skład orzekający, który rozpoznaje sprawę. Zasadą jest, że przed wydaniem rozstrzygnięcia w tej kwestii skład orzekający przesłuchuje wnoszącego wniosek i biegłego. Odstępstwo od tej zasady jest możliwe tylko w sytuacji, w której wysłuchanie tych podmiotów mogłoby doprowadzić do nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

8. Wynagrodzenie biegłego. Biegłemu przysługuje wynagrodzenie za sporządzenie opinii w postępowaniu odwoławczym. Wysokość wynagrodzenia ustala się zgodnie z przepisami tytułu III działu 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Regulacje dotyczące wynagrodzenia biegłego znajdują się w art. 89–90b i art. 92 tej ustawy).

9. Koszty sporządzenia opinii przez biegłego. Wynagrodzenie biegłego i zwrot wydatków poniesionych przez biegłego podlegają rozliczeniu w ramach kosztów postępowania odwoławczego. Przypomnieć warto, że o kosztach postępowania odwoławczego Izba rozstrzyga, w zależności od stanu faktycznego sprawy, w wyroku lub w postanowieniu kończącym postępowanie odwoławcze (art. 557 Pzp). Jeżeli dowód z opinii biegłego został dopuszczony przez Izbę z urzędu, wynagrodzenie i zwrot wydatków poniesionych przez biegłych objęte są wpisem (§ 5 pkt 1 lit. b rozporządzenia w sprawie kosztów postępowania odwoławczego) i w postanowieniu w przedmiocie kosztów postępowania Izba rozliczy tylko wpis. Jeżeli natomiast dowód z opinii biegłego zostanie dopuszczony na wniosek strony lub uczestnika postępowania, to wynagrodzenie biegłych oraz zwrot poniesionych przez biegłych wydatków zalicza się do kategorii uzasadnionych kosztów stron postępowania odwoławczego, ewentualnie – w przypadkach przewidzianych przez Pzp – do kosztów uczestnika przystępującego do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego i wnoszącego sprzeciw wobec uwzględnienia zarzutów odwołania (§ 5 pkt 1 lit. c rozporządzenia w sprawie kosztów postępowania odwoławczego). W takim przypadku koszty sporządzenia opinii biegłego rozliczone będą w ramach tej grupy kosztów (tj. uzasadnionych kosztów postępowania).