Art. 485

Odpowiedzialność dyscyplinarna członków KIO

1. Członek Izby podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie swoich obowiązków i uchybienie godności zawodowej.

2. Karami dyscyplinarnymi są:

1) upomnienie;

2) usunięcie z zajmowanej funkcji;

3) wykluczenie ze składu Izby.

3. Orzeczenie kary, o której mowa w ust. 2 pkt 2, oznacza niemożność sprawowania przez 5 lat funkcji Prezesa Izby, wiceprezesa Izby, rzecznika dyscyplinarnego oraz członka sądu dyscyplinarnego.

4. W sprawach dyscyplinarnych członków Izby orzekają:

1) w pierwszej instancji – sąd dyscyplinarny w składzie pięciu członków Izby, powoływany przez zgromadzenie ogólne Izby spośród członków Izby;

2) w drugiej instancji – zgromadzenie ogólne Izby.

5. Oskarżycielem przed sądem dyscyplinarnym jest rzecznik dyscyplinarny.

6. Rzecznika dyscyplinarnego powołuje spośród członków Izby na trzyletnią kadencję minister właściwy do spraw gospodarki na wniosek Prezesa Izby. Rzecznik dyscyplinarny może być w każdym czasie odwołany i pełni swoje obowiązki do czasu powołania nowego rzecznika dyscyplinarnego.

7. Od orzeczenia dyscyplinarnego wydanego w drugiej instancji przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego ze względu na siedzibę Urzędu, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Od orzeczenia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna.

8. Tryb przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego oraz tryb wyboru składu orzekającego sądu dyscyplinarnego określa regulamin uchwalony przez zgromadzenie ogólne Izby.

---

1. Odpowiedzialność dyscyplinarna członków KIO. Odpowiedzialność dyscyplinarna ma charakter represyjny. Według TK najbliższe państwowemu prawu karnemu jest prawo dyscyplinarne, które wprost należy uważać za szczególną gałąź czy rodzajową odmianę prawa karnego¹⁴. Członek KIO podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie swoich obowiązków i uchybienie godności zawodowej. Zgodnie z dorobkiem doktryny i orzecznictwa naruszenie godności zawodu definiowane jest jako naruszenie zdolności całego środowiska zawodowego, jak również poszczególnych jego członków, do dochowania wierności ślubowaniu, do stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych, utrzymywania nieposzlakowanego charakteru oraz unikania wszystkiego, co mogłoby przynieść ujmę godności¹⁵. Pzp nie zawiera katalogu zachowań uchybiających godności i obowiązkom zawodowym członków Izby, mogących stanowić podstawę do poniesienia przez członka Izby odpowiedzialności dyscyplinarnej. Przykładem zachowania mogącego stanowić podstawę do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego może być zaniechanie wyłączenia się od udziału w sprawie, w sytuacji gdy zachodzą przesłanki określone w art. 490 ust. 1 Pzp, bądź naruszenie przepisów dotyczących prowadzenia rozprawy (art. 549 ust. 1 Pzp), np. poprzez naganne zachowanie wobec stron i uczestników postępowania odwoławczego godzące w powagę Izby.

2. Kary i ich skutki. Sąd dyscyplinarny posiada kompetencje do wymierzania odpowiednich kar zgodnie z Pzp, tj.

1) kary upomnienia,

2) kary usunięcia z pełnionej funkcji,

3) kary wykluczenia ze składu Izby.

Najbardziej dotkliwą i najsurowszą karą jest kara wykluczenia ze składu Izby. Kara upomnienia ma charakter dyscyplinujący i wymierzana jest za mniejsze przewinienia. Jeżeli członek Izby otrzyma karę dyscyplinarną w formie usunięcia z pełnionej funkcji, wówczas przez 5 lat od orzeczenia nie będzie mógł pełnić funkcji Prezesa Izby, wiceprezesa Izby, rzecznika dyscyplinarnego oraz członka sądu dyscyplinarnego.

3. Sąd dyscyplinarny. Sąd dyscyplinarny ma za zadanie orzekać w sprawach dyscyplinarnych. W skład sądu dyscyplinarnego wchodzi 5 członków Izby powoływanych przez zgromadzenie ogólne Izby. Rolę sądu drugiej instancji pełni zgromadzenie ogólne Izby, w którego skład wchodzą wszyscy jej członkowie.

4. Postępowanie dyscyplinarne. Postępowanie dyscyplinarne jest dwuinstancyjne. W pierwszej instancji orzeka sąd dyscyplinarny, a w drugiej zgromadzenie ogólne Izby. Od orzeczenia drugiej instancji przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego ‒ sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Wprowadzone rozwiązanie polegające na przyznaniu dodatkowej kontroli orzeczeń dyscyplinarnych przez sąd powszechny znane jest m.in. w służbie cywilnej oraz w korporacjach zawodów prawniczych. Ustawodawca nie dopuszcza możliwości wniesienia skargi kasacyjnej od orzeczenia sądu apelacyjnego.

5. Rzecznik dyscyplinarny. W sprawach dyscyplinarnych funkcję oskarżyciela pełni rzecznik dyscyplinarny. Powoływany jest on na 3-letnią kadencję przez ministra właściwego do spraw gospodarki spośród członków Izby. Rzecznik dyscyplinarny może być odwołany w każdym czasie, Pzp nie precyzuje, w jakich okolicznościach może to nastąpić.

6. Regulamin. Przebieg postępowania dyscyplinarnego oraz wybór składu orzekającego sądu dyscyplinarnego określa uchwalony przez zgromadzenie ogólne Izby regulamin.

---

¹⁴ Patrz wyrok TK z dnia 8 grudnia 1998 r., sygn. K 41/97, OTK 1998 Nr 7, poz. 117

¹⁵ T. Ereciński, J. Gudowski, J. Iwulski, Komentarz do ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, Warszawa 2002, s. 325; J.R. Kubiak, J. Kubiak, Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, PS 1994, nr 4, s.16