Dział VII
Umowa w sprawie zamówienia publicznego i jej wykonanie
Rozdział 4
Odstąpienie od umowy oraz jej unieważnienie
Art. 461
Wygaśnięcie umowy zawartej z kontrolowaną osobą prawną w ramach in house
Umowa zawarta w trybie art. 214 ust. 1 pkt 11–13 wygasa z upływem 3 miesięcy od dnia, w którym w kontrolowanej osobie prawnej, o której mowa w art. 214 ust. 1 pkt 11 lit. c, pkt 12 lit. c lub pkt 13 lit. c, udział uzyskał kapitał prywatny, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 214 ust. 8.
1. Umowa w sprawie zamówienia publicznego zawarta po przeprowadzeniu postępowania w trybie z wolnej ręki na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 11–13 Pzp (zamówienia typu in house) wygasa z mocy prawa z upływem 3 miesięcy od dnia, w którym udział w kontrolowanej osobie prawnej uzyskał kapitał prywatny. Brak udziału kapitału prywatnego w kontrolowanej osobie prawnej stanowi jedną z przesłanek udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki w każdym z trzech typów zamówień in house (art. 214 ust. 1 pkt 11 lit. c, pkt 12 lit. c oraz pkt 13 lit. c Pzp). Zgodnie z art. 214 ust. 8 Pzp zakazu udziału kapitału prywatnego nie stosuje się do osób prawnych z udziałem partnera prywatnego wyłonionego zgodnie z ustawą o partnerstwie publiczno-prywatnym lub udziału pracowników reprezentujących w sumie do 15% kapitału zakładowego spółki, w przypadku prostej spółki akcyjnej – do 15% akcji tej spółki, posiadających łącznie do 15% głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu. Generalny zakaz udziału kapitału prywatnego w kontrolowanej osobie prawnej obowiązuje zatem nie tylko na etapie badania przesłanek zastosowania trybu z wolnej ręki na podstawie powołanych przepisów, lecz również przez cały okres trwania umowy. Komentowany przepis stanowi wyraz założenia, że zamówienie może nie być dostępne dla potencjalnych wykonawców na zasadach konkurencyjności dopóty, dopóki zachowuje charakter współpracy publiczno-publicznej, a pojawienie się kapitału prywatnego zaprzecza takiemu charakterowi zamówienia. Zgodnie z art. 461 Pzp wygaśnięcie umowy z mocy prawa różni się zasadniczo od jej unieważnienia z mocą ex tunc. W skutkach prawnych przypomina to rozwiązanie umowy na przyszłość (ex nunc), przy czym skutek pojawia się z mocy prawa bez konieczności podjęcia przez strony czynności niwelujących zobowiązanie czy też wydania konstytutywnego orzeczenia sądu. Umowa pozostaje ważna do czasu aż upłyną 3 miesiące od pojawienia się kapitału prywatnego, natomiast po wygaśnięciu umowa pozostaje ważna już tylko w części wykonanej.