Art. 444

Nadzór nad udzieleniem zamówień z wolnej ręki, tzw. in house

1. Organ sprawujący nadzór finansowy nad zamawiającym publicznym, w razie powzięcia wątpliwości co do prawidłowości zastosowania trybu udzielenia zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 11–14, zakazuje zawarcia umowy na czas wyjaśnienia sprawy, nie dłużej jednak niż na 21 dni.

2. Jeżeli organ sprawujący nadzór stwierdzi, że nie zachodzą podstawy do udzielenia zamówienia na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 11–14, zakazuje zawarcia umowy, a jeżeli umowa została zawarta, zwraca się do zamawiającego o wypowiedzenie umowy albo odstąpienie od umowy, w wyznaczonym przez ten organ terminie.

3. W przypadku bezskutecznego upływu terminu, o którym mowa w ust. 2, organ sprawujący nadzór występuje do sądu o unieważnienie umowy w całości lub w części.

4. Przepisy ust. 1–3 nie wyłączają uprawnień i obowiązków organów sprawujących nadzór finansowy nad zamawiającym publicznym wynikających z odrębnych przepisów.

---

1. Art. 444 Pzp reguluje nadzór nad udzieleniem zamówień z wolnej ręki, tzw. in house. Zamówienia in house zostały uregulowane w art. 214 ust. 1 pkt 11–14 Pzp i dotyczą zamówień udzielanych podmiotowi wewnętrznemu, kontrolowanemu przez zamawiającego bądź wspólnie z innymi zamawiającymi, czy też współpracę międzyinstytucjonalną występującą pomiędzy równorzędnymi zamawiającymi w celu wspólnego wypełniania zadań publicznych. Przepisy art. 214 ust. 1 pkt 11–14 Pzp przewidują dodatkowe przesłanki, które muszą zaistnieć łącznie, aby zamówienie mogło zostać udzielone w trybie zamówienia z wolnej ręki (zob. komentarz do art. 214 ust. 1 pkt 11–14 Pzp).

Organy sprawujące nadzór finansowy nad zamawiającym nie zostały wskazane w Pzp, w związku z tym każdorazowo o tym, kto sprawuje nadzór, decydują przepisy ustrojowe w odrębnych ustawach bądź statuty regulujące funkcjonowanie poszczególnych podmiotów. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego organami nadzoru w zakresie spraw finansowych są regionalne izby obrachunkowe.

W przypadku gdy właściwy organ nadzoru nad zamawiającym poweźmie wątpliwości co do prawidłowości zastosowania zamówienia in house w trybie zamówienia z wolnej z ręki w oparciu o art. 214 ust. 1 pkt 11–14 Pzp, zakazuje zamawiającemu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego do czasu wyjaśnienia tej kwestii, jednakże nie dłużej niż 21 dni. W przeciągu 21 dni organ nadzoru powinien zbadać sprawę i stwierdzić, czy istnieją podstawy do udzielenia zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 11–14 Pzp, czy też nie. Tym samym organ nadzoru powinien ustalić, czy w konkretnym stanie faktycznym zachodziły przesłanki do udzielenia zamówienia z wolnej ręki. Brak spełnienia którejkolwiek z przesłanek wyłącza możliwość udzielenia zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki w oparciu o przepisy art. 214 ust. 1 pkt 11–14 Pzp.

W przypadku stwierdzenia, że przesłanki nie zostały spełnione, organ nadzoru zakazuje zawarcia umowy w tym trybie, jeżeli natomiast umowa została już zawarta, wówczas zwraca się do zamawiającego o wypowiedzenie umowy lub odstąpienie od umowy w określonym przez siebie terminie.

Jeżeli zamawiający nie zastosuje się do zaleceń organu nadzoru w wyznaczonym terminie, wówczas organ ten wystąpi do sądu o unieważnienie umowy w całości lub w części, w zależności od wcześniejszych ustaleń w tym zakresie.

Ponadto Pzp przewiduje, że uregulowania zawarte w tym przepisie nie wyłączają uprawnień i obowiązków organów sprawujących nadzór finansowy nad zamawiającym publicznym, które wynikają z innych aktów prawnych.