Art. 100

Opis przedmiotu zamówienia z uwzględnieniem dostępności dla osób niepełnosprawnych

1. W przypadku zamówień przeznaczonych do użytku osób fizycznych, w tym pracowników zamawiającego, opis przedmiotu zamówienia sporządza się, z uwzględnieniem wymagań w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, chyba że nie jest to uzasadnione charakterem przedmiotu zamówienia.

2. Jeżeli wymagania, o których mowa w ust. 1, wynikają z aktu prawa Unii Europejskiej, przedmiot zamówienia, w zakresie wymagań dotyczących dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, opisuje się przez odesłanie do tego aktu.

---

1. Obligatoryjność normy. Art. 100 ust. 1 Pzp ma unijną genezę i stanowi transpozycję art. 42 ust. 1 dyrektywy klasycznej. Przepis zawiera konstytutywną normę nakazującą zamawiającemu sporządzenie opisu przedmiotu zamówienia z uwzględnieniem wymagań w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, jeśli przedmiot zamówienia będzie przeznaczony do użytku osób fizycznych, w tym pracowników zamawiającego. Regulacja nakazuje zatem uwzględnienie potrzeb osób niepełnosprawnych przy dokonywaniu opisu przedmiotu zamówienia. Powyższy przepis odnosi się do wszystkich zamówień przeznaczonych do użytku osób fizycznych włącznie z pracownikami zamawiającego. W celu ustalenia zakresu obowiązku wynikającego z art. 100 ust. 1 Pzp pomocne będzie odwołanie się do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych oraz do definicji „projektowania dla wszystkich” czy też „projektowania uniwersalnego” zawartych w Deklaracji Sztokholmskiej EIDD. Zgodnie z powyższymi regulacjami strony Konwencji (m.in. państwa członkowskie UE) mają podjąć odpowiednie środki w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym, na zasadzie równości z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii systemów informacyjno-komunikacyjnych, a także do innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych, itp. Zgodnie z Deklaracją Sztokholmską EIDD „projektowanie dla wszystkich jest projektowaniem biorącym pod uwagę różnorodność potrzeb ludzkich, uczestniczenie w życiu społecznym i równouprawnienie. Celem projektowania dla wszystkich jest stworzenie wszystkim ludziom równych szans brania udziału we wszystkich dziedzinach życia. Zgodnie z deklaracją, aby cel ten został osiągnięty, otaczająca nas architektura, przedmioty codziennego użytku, usługi, kultura i informacja – krótko mówiąc, wszystko co jest wyprodukowane przez ludzi i dla ludzi – musi być dostępne i przystosowane dla każdej osoby w naszym społeczeństwie z możliwością adaptacji do zmian, jakie progresywnie następują u każdego człowieka”³². Zamawiający, dokonując opisu przedmiotu zamówienia dowolnego rodzaju (na usługi, dostawy, roboty budowlane), obowiązany jest zatem dokonać ustalenia, czy uzyskany przedmiot zamówienia może być wykorzystywany przez osoby niepełnosprawne. Jeśli tak, zamawiający zobowiązany jest do dokonania w opisie przedmiotu zamówienia takich zapisów, które uczynią efekt zamówienia możliwym do wykorzystania także przez osoby niepełnosprawne na równych zasadach z innymi osobami. Sposób wykonania tego obowiązku spoczywa na zamawiającym, który uwzględnia na tę okoliczność charakter poszczególnego zamówienia.

2. Norma z art. 100 ust. 1 a wymagania w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych w innych aktach prawnych. Norma z art. 100 ust. 1 Pzp zawiera ogólną regułę uwzględniania w opisie przedmiotu zamówienia wymagań dotyczących dostępności dla osób niepełnosprawnych. Jeżeli natomiast inne akty prawne nakładają na zamawiającego podobne lub bardziej szczegółowe obowiązki związane z zapewnianiem dostępności dla osób niepełnosprawnych (np. w art. 5 pkt 4 Prawa budowlanego, który dotyczy zapewnienia warunków do korzystania z obiektów przez osoby niepełnosprawne), to należy przyjąć, że zamawiający, przestrzegając tych obowiązków, wypełnia także dyspozycję art. 100 ust. 1 Pzp.

3. Dopuszczalność odstąpienia od wymagania. Przepis zezwala zamawiającemu na odstąpienie od wymogu uwzględniania wymagań w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, jeżeli jest to uzasadnione charakterem przedmiotu zamówienia.

---

³² Szerzej o Konwencji Narodów Zjednoczonych oraz Deklaracji Sztokholmskiej w M. Stręciwilk, M. Olejarz [red], Zrównoważone zamówienia publiczne. Aspekty społeczne i środowiskowe w procedurze udzielania zamówienia w świetle nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych, Warszawa 2017